Po sesji naukowej: Antropologia, pamięć, historia. Wokół projektu „Zakopiańczycy – w poszukiwaniu tożsamości”

W dniach 9-10 grudnia 2011 w Galerii Sztuki im. W. i J. Kulczyckich na Kozińcu odbyła się sesja naukowa: Antropologia, pamięć, historia. Wokół projektu „Zakopiańczycy – w poszukiwaniu tożsamości”. Jej organizatorami byli: Muzeum Tatrzańskie, Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej UJ, „Konteksty. Polska Sztuka Ludowa”, Instytut Sztuki PAN.

Prof. dr hab. Czesław Robotycki z Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Jagiellońskiego, koordynator naukowy sesji, powiedział:

1 października 2011 otwarto w Muzeum Tatrzańskim przygotowaną i zrealizowaną przez dwóch zakopiańskich etnologów i historyka sztuki (Kuba Szpilka, Maciej Krupa i Piotr Mazik) wystawę fotogramów w kontekście powojennej historii miasta Zakopanego i jego nietuzinkowych mieszkańców. Patronat naukowy i współpracę merytoryczną sprawowały Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej UJ i redakcja czasopisma „Konteksty”. Pomysły i dyskusje, jakie towarzyszyły organizacji wystawy i gromadzeniu materiałów skłoniły autorów do podjęcia szerszego projektu wydobywającego i eksponującego co najmniej trzy obszary szerszych problemów wartych namysłu, pytań i poszukiwania odpowiedzi w rozważaniach podejmowanych przez współczesną humanistykę. Kwestie, które uczyniono przedmiotem konferencji wynikły z kwerend, badań i rozmów prowadzonych przez autorów wystawy i katalogu, który jej towarzyszy. Przeniesione na meta-poziom refleksji naukowej dotyczyły poniższych problemów:

1- Relacja między gatunkami historii (nie dzisiaj jednej historii - historią historyków, historią jako narracją, historią pamięci zbiorowej, lokalnymi obrazami przeszłości zwanymi mikrohistorią) a anegdotą, trajektorią życia ujmującą los pojedynczy w kontekście wspomnienia, artykułującego los, mit, tożsamość jako kategorie kulturowe.

2 - Lokalność dziś. Czy i jak istnieje? Co ją tworzy i określa, jakimi kategoriami ją opisywać. Jak się mają do niej takie dotychczasowe pojęcia naukowego dyskursu używanego w naukach o kulturze: na przykład, kultura ludowa, prowincja, regionalizm.

3 - Tożsamość jako przyjęty i akceptowany sposób lokalnego istnienia. Jakie są wyróżniki tożsamości? Jaką rolę w ich tworzeniu, wydobywaniu z przeszłości, w konstruowaniu odgrywają taki instytucje jak uniwersytet, muzeum, lokalne stowarzyszenia, małe grupy społeczne, układy nieformalne i inne.

 Zakopane było tylko jednym z przykładów. Ważnym ponieważ jaskrawym i mocno już pokazanym, dlatego wygodnym jako przykład lub punkt odniesienia.

Program sesji:

Jan Gondowicz (pisarz, tłumacz) Demonizm Zakopanego. Mit i fakt

Maciej Krupa (etnograf, dziennikarz) Zakopane – między metropolią a prowincją

Antoni Kroh (pisarz, tłumacz, muzealnik) Muzeum Tatrzańskie – pierwsza i ostatnia miłość

dr Małgorzata Maj, dr Stanisława Trebunia Staszel (IEiAK UJ) Życie codzienne na okupowanym Podhalu w pamięci jego mieszkańców (wywołanej materiałami archiwalnymi nienieckiego IDO)

dr Zbigniew Benedyktowicz (redaktor naczelny kwartalnika „Konteksty – Polska Sztuka Ludowa”) Elementarz tożsamości – na przykładzie filmu

W. Wiszniewskiego i projektu „Zakopiańczycy”

prof. Janusz Barański (Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Jagiellońskiego) Góralszczyzna i pamięć

Wojciech Szatkowski (Muzeum Tatrzańskie) Goralenvolk - kryzys tożsamości

Wiesław „Kuba” Szpilka (etnograf, cyklista, taternik) Wędrówka po śladach, o Zakopiańczykach szukających tożsamości

Piotr Mazik (historyk sztuki, narciarz wysokogórski) Rola fotografii w małych narracjach

prof. Barbara Fatyga (kulturoznawca, Instytut Stosowanych Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego) O kulturze żywej i ludowej

prof. Jerzy S. Wasilewski (Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej UW) Postaci niezwykłe a tożsamość lokalna

prof. Czesław Robotycki (IEiAK UJ) Lokalność a wielkomiejskie środowiska artystyczne i intelektualne, przykład Piwnicy pod Baranami

Prof. Dariusz Czaja (IEiAK UJ) Stacja Rovigo. Przyjazdy, odjazdy

dr hab. Wojciech Michera (Instytut Kultury Polskiej UW) Tożsamość Odysa. Autobiografia

dr Zbigniew Benedyktowicz rozmawia z dr Moniką Sznajderman (Wydawnictwo „Czarne”) O pamięci, historii i opowieściach lokalnych na przykładzie serii SULINA

Sesja dofinansowana ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego

Sponsorzy sesji:

Tatrzańska Agencja Rozwoju, Promocji i Kultury

Cukiernia Samanta

Harnaś-Audio

Partnerzy projektu:

Tatrzański Park Narodowy, Burmistrz Miasta Zakopane, Biuro Promocji Zakopanego, Ośrodek Narciarski Kotelnica Białczańska, Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe