Trudny temat Goralenvolku

9 czerwca w księgarni „Poraj” można było kupić pierwsze egzemplarze książki „Goralenvolk. Historia zdrady” autorstwa Wojciecha Szatkowskiego, absolwenta historii Uniwersytetu Jagiellońskiego i pracownika Muzeum Tatrzańskiego w Zakopanem. 13 czerwca odbyła się oficjalna promocja tej publikacji w „Dworcu Tatrzańskim”. Spotkanie cieszyło się bardzo dużym zainteresowaniem. Zapewne dlatego, że temat dla niektórych ciekawy, dla innych trudny, czy też kontrowersyjny, doczekał się wreszcie historycznej monografii.

Książka wydana przez Wydawnictwo „Kanon” liczy 672 strony. Zbiera ona i systematyzuje informacje dotyczące akcji "Goralenvolk" na Podhalu w latach 1939-1945 oraz jej finału, czyli powojennych procesów byłych działaczy Komitetu Góralskiego. Podsumowuje także działalność takich postaci jak Wacław Krzeptowski, Henryk Szatkowski, Witalis Wieder i Józef Cukier. 

Wojciech Szatkowski pracował nad książką 6 lat, bazując głównie na dokumentach ze zbiorów Muzeum Tatrzańskiego w Zakopanem i Instytutu Pamięci Narodowej. Przedstawił także interesujące relacje ustne rodzin góralskich związanych z akcją Goralenvolku. 

- Dużym atutem tej książki jest fakt, że 80% zawartych w niej materiałów niebyło dotychczas publikowanych. Są to zdjęcia, a także relacje ludzi z procesu góralskiego, pozostające w archiwach IPN oraz rozmowy i wywiady, które przeprowadziłem. Cenny wkład w wyjaśnienie przebiegu ostatniego dnia życia Wacława Krzeptowskiego wniósł Józef Pitoń. Podkreślić trzeba także, że w proces tworzenia tej książki zaangażowany był cały sztab ludzi, począwszy od Anny i Bartosza Namaczyńskich, którzy namówili mnie do jej wydania. Gorąco im wszystkim dziękuję  – mówił podczas promocji Wojciech Szatkowski, który przygotował krótką prezentację na temat swojej książki.

- W archiwum IPN-u prześledziłem dokładnie kartka po kartce historię Goralenvolku, która jest historią zdrady, bo inaczej ocenić jej nie można. W czasie II wojny światowej w Polsce nie było drugiego takiego przykładu kolaboracji. Duży nacisk postawiłem jednak na to, kto do tego doprowadził. Pokazałem więc działalność Niemców i ich wywiadu począwszy od 1934 r. – wyjaśniał przesłanie swojej książki.

Wojciech Szatkowski stara się unikać łatwych osądów, nie chce potępiać ani wybielać opisywanych postaci, lecz poznać prawdę i ukazać historyczne fakty, często bardzo zagmatwane. Historia nie zawsze jest bowiem jednoznaczna. Doskonałym tego przykładem  opisanym w książce „Goralenvolk. Historia zdrady” są dzieje „góralskiego księcia” Wacława Krzeptowskiego. Wojciech Szatkowski przypomina wiernopoddańcze i straszliwe w swej wymowie wystąpienie Krzeptowskiego w Zakopanem, kiedy otwarcie dziękował on Niemcom za wyzwolenie spod „polskiej okupacji” słowami: „Meine Liebe kameraden! 20 lat jęczeliśmy pod polskim panowaniem, a teraz wracamy pod skrzydła narodu niemieckiego”. Przypomina jednak także mniej znane fakty dotyczące  uratowania przez Krzeptowskiego wielu osób z rąk Gestapo, czy tez z wywózki na roboty. Nie zmazują one zapewne jego win, ale pokazują drugą stronę medalu. 

W książce znalazły się także rozdziały dotyczące niemieckiej teorii o germańskim pochodzeniu górali, ukazujące Podhale i Zakopane w polityce okupanta, akcję wprowadzenia kenkart góralskich „G”, działalność Komitetu Góralskiego oraz  próbę stworzenia Góralskiego Legionu Waffen SS. Jest to więc pozycja obowiązkowa dla wszystkich, których interesuje historia Podhala.

Kolejne spotkania z Wojciechem Szatkowskim promujące książkę „Goralenvolk. Historia zdrady” odbędą się już wkrótce. w sobotę 23 czerwca 2012 o godz. 18.00 w Domu Ludowym w Kościelisku (Chotarz 453) oraz w niedzielę 24 czerwca 2012 o godz. 15.00 w Domu Ludowym w Bukowinie Tatrzańskiej (ul. T. Kościuszki 87).