Magiczne Zakopane - Muzeum Tatrzańskie – „skarbnica Tatr”...

Są w Zakopanem miejsca magiczne, z ciekawą historią. Jednym z nich jest z pewnością Muzeum Tatrzańskie, do zwiedzenia którego serdecznie zapraszamy. Zwiedzanie rozpocznijmy od wizyty w gmachu głównym Muzeum Tatrzańskiego im. dra Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem, ul. Krupówki 10, witryna internetowa: www.muzeumtatrzanskie.pl Muzeum Tatrzańskie powstało w 1888 r., ale otwarcie „skarbnicy Tatr” miało miejsce 1 lipca 1889 r. Muzeum to należy do najstarszych i największych muzeów regionalnych w Polsce. Jego powstanie było wynikiem romantycznej fascynacji górami, w naszym przypadku Tatrami.

Dlatego w latach osiemdziesiątych XIX wieku, w gronie warszawskich przyjaciół doktora Tytusa Chałubińskiego, zrodziła się idea stworzenia w Zakopanem muzeum. Inicjatorem jego założenia był także warszawski przemysłowiec, z wykształcenia chemik, Adolf Scholze, który już w roku 1886 podjął starania o organizację tej placówki. Znalazł on grono ludzi, którzy wyasygnowali kwoty potrzebne do wykupienia kolekcji przyrodniczej Antoniego Kocyana i budowy Muzeum. Pierwsza zakupiona kolekcja składała się z 351 ptaków, 54 ssaków, kilkunastu gniazd i jaj oraz preparatów ryb i płazów. Jednocześnie swoją kolekcję mchów tatrzańskich, zielnik roślin jawnokwiatowych i kilkadziesiąt minerałów przekazał Tytus Chałubiński. Prawdopodobnie do końca lipca 1889 r. została zorganizowana pierwsza wystawa Muzeum, urządzona w wynajętych do tego celu izbach drewnianego domu Jana Krzeptowskiego na Krupówkach. Ważnym sojusznikiem Muzeum Tatrzańskiego w drodze jego rozwoju okazało się Towarzystwo Muzeum Tatrzańskiego. Dom Krzeptowskiego uważano za siedzibę tymczasową i w 1892 r. zbiory przeniesiono do budynku przy ulicy Chałubińskiego, który spłonął. Dlatego też przystąpiono do budowy nowo0czesnego budynku przy ulicy Krupówki. W 1920 r. zbiory zostały do niego przeniesione, a długoletnim kierownikiem placówki został Juliusz Zborowski, językoznawca, znawca gwary podhalańskiej i kultury ludowej Podhala, jednocześnie kustosz działu etnograficznego. W lipcu 1922 r. odbyło się uroczyste poświęcenie nowego gmachu i otwarcie zbiorów muzealnych dla publiczności. Wzniesienie gmachu Muzeum przy Krupówkach oznaczała nowy etap w rozwoju zakopiańskiej placówki. Muzeum powiększyło zasięg swojej działalności o spisz i Orawę, krainy historyczne sąsiadujące z Podhalem. Jest placówką wielodziałową z głównymi działami kolekcjonerskimi - przyrodniczym, etnograficznym i sztuki oraz ze specjalistyczną biblioteką i archiwum. Nazywane jest „skarbnicą Tatr”, a głównym bogactwem Muzeum są niezwykle cenne zbiory. Dział Przyrodniczy zgromadził kolekcje reprezentatywne dla przyrody ożywionej i nieożywionej Tatr. W dziale etnograficznym do najcenniejszych należą najstarsze zbierane na Podhalu zbiory prywatnych kolekcjonerów - Marii i Bronisława Dembowskich, Adama hr. Krasińskiego i Zygmunta Gnatowskiego, a także zbiór obrazów na szkle z XVIII i XIX w., kolekcje rzeźby ludowej i podhalańskiego stroju ludowego. Najważniejszymi natomiast w zbiorach sztuki są kolekcje pejzażu tatrzańskiego, stylu zakopiańskiego, rzeźby oraz prace Władysława Hasiora, eksponowane w jego autorskiej galerii. Zakopiańskie i terenowe filie tworzą „muzeum przestrzenne”, w skład którego wchodzą:

-   Gmach główny Muzeum z wystawami historyczną, etnograficzną i przyrodniczą;

-    Muzeum Stylu Zakopiańskiego Inspiracje im. Marii i Bronisława Dembowskich, gdzie zaprezentowano korzenie stylu zakopiańskiego w budownictwie i oryginalnym zdobnictwie podhalańskim;

-   Muzeum Stylu Zakopiańskiego im. St. Witkiewicza w „Kolibie”, gdzie eksponowana jest unikalna kolekcja sztuki użytkowej w stylu zakopiańskim oraz Firma Portretowa „S.I. Witkiewicz”;

-   Galeria prac znanego artysty Władysława Hasiora;

-   Muzeum Kornela Makuszyńskiego to mieszkanie pisarza z wieloma pamiątkami osobistymi i dziełami sztuki.

Wystawy czasowe organizowane są w Galerii Sztuki im. Włodzimierza i Jerzego Kulczyckich na Kozińcu. Z ważniejszych wymienić można pierwszą w kraju wystawę monograficzną prac Stanisława Witkiewicza, wystawę dawnej fotografii tatrzańskiej Patrzę w Tatry (1859 – 1914), Na szkle malowane i wiele innych.

Szlak „muzeum przestrzennego” prowadzi także poza Zakopane. W etnograficznych wnętrzach Muzeum Powstania Chochołowskiego pokazano dzieje poruseństwa chochołowskiego z 1846 r. We dworze szlacheckim w Łopusznej, gdzie wystawa nie jest jeszcze ukończona, można zobaczyć dworską kuchnię oraz zabytkową chałupę Klamerusów i jej etnograficzne wnętrza. Na Spiszu są położone dwie filie: Zagroda Korkoszów w Czarnej Górze i Zagroda Sołtysów w Jurgowie, które pokazują bogactwo etnograficzne Spisza z przełomu XIX i XX wieku. Trzeba nadmienić, że „muzeum przestrzenne” jest silnie powiązane z bogatym i ciekawym krajobrazem przyrodniczym i kulturowym Podtatrza. Pełni ważną rolę kulturotwórczą w terenie, jest mocno osadzone w miejscowej tradycji i pełni ważną rolę edukacyjno-kulturalną. Uważamy, że każdy turysta przyjeżdżający do Zakopanego zwiedzanie miasta powinien rozpocząć od wizyty w Muzeum Tatrzańskim, serdecznie zapraszamy. Z pewnością warto...