Ruszył „Redyk Karpacki 2013”

Ruszył „Redyk Karpacki 2013”. W sobotę 11 maja, z Rotbav w okolicach Braszowa z rumuńskiej Transylwanii wyruszyli w międzynarodową wędrówkę bacowie z krajów karpackich. Patronat Honorowy nad wydarzeniem na terenie Rumunii objął Ambasador RP w Rumunii – Marek Szczygieł. W wydarzeniu uczestniczyła liczna delegacja górali i samorządowców z Polski – m.in. Przewodniczący Komisji Gospodarki Sejmiku Województwa Małopolskiego – Grzegorz Biedroń, Starosta Tatrzański – Andrzej Gąsienica Makowski, Przewodniczący Rady Powiatu Tatrzańskiego – Edward Tybor, partnerzy Redyku Karpackiego z Podkarpacia – „Beskid Zielony”, ze Starego Sącza, z Podhala, z Małopolskiej Organizacji Turystycznej, jak również przedstawiciele Górali Śląskich i Żywieckich Związku Podhalan w Polsce.

Byli też i Słowacy – m.in. Michał Smetanka oraz prezes Josef Straka z owczarzami z Czech. Rumuńskie władze samorządowe z okręgu Fieldoara oraz liczne media z Austrii, Czech, Polski, Węgier i Rumunii wsparły projekt.

Tak więc na hali w Rotbav spotkali się bacowie, samorządowcy i przedstawiciele władz państwowych, media oraz ludzie, którym bliskie są Karpaty i kultura pasterska, by przy grze trombit, słowackich fujarek sałaszniczych, ludowej rumuńskiej muzyki uroczyście poświęcić owce i rozpocząć wędrówkę. Bacowie: Piotr Kohut z Koniakowa (Polska), Cristian Suciu (Rumunia) i Vasile Hordilă (Rumunia) pożegnali się ze swoimi rodzinami i wyruszyli w drogę, którą kiedyś pokonywali ich przodkowie. Przejdą oni wraz ze swoimi owcami historycznym szlakiem wędrówek wołoskich, łukiem Karpat, od Rumunii, przez Ukrainę, Polskę i Czechy. Trasę liczącą ok. 1200 km, chcą pokonać do 14 września 2013 r. W czasie wędrówki będą do nich dołączać bacowie (z Rumunii, Ukrainy, Czech, Słowacji i Polski), by ich prowadzić i towarzyszyć im na swoich ojcowiznach, na terenach gdzie prowadzą swoje wypasy owiec.

Redyk będzie prowadzony w ponadnarodowej, archaicznej formie, owce powędrują w naturalnym, dziennym rytmie wypasu, pod nadzorem weterynaryjnym, przy zachowaniu wymaganego bezpieczeństwa. Na trasie wędrówki będą się odbywały festiwale i lokalne imprezy prezentujące tradycje  pasterskie, występy kapel oraz zespołów regionalnych, pokazy sztuki ludowej i rękodzieła, prezentacja kuchni regionalnej, prezentacje tradycyjnych produktów  regionalnych.

Jak dodaje Starosta Tatrzański - Andrzej Gąsienica Makowski, Redyk Karpacki jest pierwszą próbą zorganizowania imprezy przez wszystkie kraje karpackie i jest to inicjatywa „oddolna” wynikająca z potrzeby serca ludzi, którzy żyją i tworzą w Karpatach. Projekt nie jest finansowany z żadnych środków państwowych ani unijnych. Jest realizowany na bazie porozumienia ponad 300 partnerów lokalnych na trasie Redyku (samorządów powiatowych, gminnych, organizacji pozarządowych, mediów, a przede wszystkim pasterzy, którzy mimo różnic językowych potrafili się porozumieć na bazie języka pasterskiego, wspólnego dla wszystkich narodowości zamieszkujących Karpaty). Są już też planowane kolejne takie wydarzenia, np. pomysł zorganizowania zimą karpackiego cyklu konkursów skoków narciarskich. Projekt ten zaakceptowała Światowa Federacja Narciarska i pierwsze zawody powinny się odbyć już tej zimy.

Dzień wcześniej, 10 maja, w Bukareszcie spotkali się politycy, przedstawiciele Konwencji Karpackiej oraz samorządowcy, organizacje pozarządowe i pasterze, aby porozmawiać o współpracy krajów karpackich oraz o szansach związanych z perspektywą finansową funduszy unijnych na lata 2014-2020.  W ramach polskiego przewodnictwa w Grupie Wyszehradzkiej – Ambasada RP w Bukareszcie zorganizowała Konferencję Karpacką w siedzibie Parlamentu Rumunii. Mamy nadzieję, że temat zrównoważonego rozwoju Karpat będzie kontynuowany i wdrażany w codziennym życiu na szczeblu międzynarodowym, europejskim, państwowym, samorządowym, a przede wszystkim lokalnym, by ludzie żyjący w Karpatach mieli świadomość swojej wartości i wpływu na przyrodę i ekonomię życia w górach. 

„Nasze życie jest drogą… wędrówką….” Papież Franciszek

Rozpoczęliśmy w dniu 11 maja 2013r. – w Rumunii w Rotbav w regionie Braszów w Transylwanii -  historyczną wędrówkę pasterską przez Karpaty - śladami naszych przodków będziemy podążać szlakiem, który dał początek naszemu dzisiejszemu życiu w górach.

Kilkuletni czas pracy i przygotowań wielu ludzi  dobiegł końca i zaowocował możliwością przystąpienia do realizacji tego projektu. Chciałbym Wam wszystkim razem i każdemu z osobna podziękować – za wszelki wysiłek i chęć pomocy przy organizacji tego wydarzenia. Spotkania z ludźmi żyjącymi na co dzień w różnych regionach łuku Karpackiego były dla mnie niezwykłym doświadczeniem.  Wszystkim Wielki Boże Zapłać!

Mam nadzieję, że wszystko nad czym starannie wspólnie pracowaliśmy i przygotowywaliśmy zwróci uwagę społeczną na problematykę regionów górskich, a Redyk Karpacki przyczyni się do promocji pozytywnych działań, jakie podejmowane są przez nas – mieszkańców Karpat – z potrzeby duszy i serca.

Dzisiaj żyjemy w czasach, w których człowiek jest coraz częściej oddzielany od przyrody, odrywany  od tradycyjnych metod gospodarowania ziemią. Siły natury są postrzegane często jako nieposkromione niebezpieczeństwa i kataklizmy. Tymczasem przyroda nie skrzywdzi człowieka o ile człowiek nie spróbuje na siłę zmieniać jej naturalnego stanu i wprowadzać nieodpowiednich sposobów  gospodarowania na danych warunkach terenowych.  Tradycyjna gospodarka ziemią w przypadku terenów karpackich to przede wszystkim pasterstwo – ono odgrywa nie tylko rolę pierwszorzędną w odpowiednim zrównoważonym rozwoju terenów górskich, ale jest źródłem kultury społeczności w Karpatach.

Jeśli chcemy, aby woda w potoku była czysta – musimy najpierw oczyścić jego źródło. I tak też w przypadku kultury góralskiej – regionalnej – aby oczyścić ten „potok” kultury – jakże często w dzisiejszych czasach przedstawianej i rozumianej w sposób czysto komercyjny – biznesowy – musimy oczyścić jej „źródło”, którym jest pasterstwo. Kultura góralska wymaga głębszego spojrzenia w tożsamość – nie wystarczy bowiem być ubranym w piękne stroje ludowe i prezentować się świetnie w obiektywie. Trzeba wracać do gazdowania na trudnej górskiej ziemi, aby nie stać się przebierańcem w stroju górala lecz być prawdziwym mieszkańcem Karpat.

Redyk Karpacki jest apelem, aby wyjść z fałszu i przebierania się, aby powalczyć o świat nadprzyrodzony, o duchowość góralszczyzny, o nasze tradycje i kulturę, o to by zanurzyć się choć na chwilę w głębię świadomości, by zadumać się nad sensem życia w górach w zgodzie z przyrodą i Panem Bogiem. Nadszedł czas odpowiedzi na liczne zarzuty „sztuczności” górali w Karpatach. My – pasterze – bacowie, juhasi, owczorze, pastuchowie i czabani – w czasie swojej corocznej pracy podejmujemy wędrówkę z owcami – wędrówkę przez  życie. Owce od zawsze towarzyszyły człowiekowi – żywiły i ubierały. Górale w Karpatach mają wielowiekową tradycję pasterską. Każdy prawdziwy góral powinien choć raz w roku iść w góry, zaczerpnąć wody ze źródła, by przetrwać w swej swobodzie, poznać pracę owczarską, zapachnieć owcami… 

Swą wędrówką przez Karpaty składamy hołd naszym wołoskim przodkom wskazując przy tym na tożsamość, która winna być chroniona i strzeżona – przede wszystkim przez nas samych. Godność pasterza wynika z jego świadomości własnej tożsamości w drodze. Nie dajmy się zwieść złudnemu wrażeniu skoku cywilizacyjnego, współczesności oferującej dobrobyt i długowieczność w zamian za zachwianie naszej duchowości. Świat nowoczesnych technologii jak najbardziej powinien być wykorzystywany przez nas, jednakże nie zapominajmy że nasza siła tkwi w tradycji i korzeniach pasterskich.

Niech Redyk Karpacki zwróci uwagę społeczną na wędrówkę człowieka przez życie, na jego relacje z przyrodą, ze zwierzętami. Karpaty do nasz dom – chrońmy go i strzeżmy, pokażmy to, co w nas najlepsze, by każdy kto u nas zagości poczuł prawdziwe tradycje i kulturę.

Spotkajmy się na trasie Redyku Karpackiego – zapraszam do uczestnictwa w wydarzeniach organizowanych przez partnerów Redyku.

Z całego serca dziękuję wszystkim bez wyjątku za zaangażowanie się w realizację tego wydarzenia.

Z pasterskim pozdrowieniem

Piotr Kohut - Baca

Fundacja „Pasterstwo Transhumancyjne"