Muzeum Tatrzańskie. Od siermiężnej izby do jedenastu pereł architektury

Zapraszamy na ostatni w tym roku letni Wieczór Czwartkowy w Muzeum Tatrzańskim. Spotkanie z dr Zbigniewem Moździerzem odbędzie się w czwartek 30 sierpnia o godz. 18.00 w Muzeum Stylu Zakopiańskiego w willi Koliba, ul. Kościeliska 18.

W ciągu przeszło stu dwudziestu lat nieprzerwanej działalności Muzeum Tatrzańskie im. Dra Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem służy kulturze polskiej, jak chyba żadna inna placówka muzealna o charakterze regionalnym w naszym kraju. Propagowanie etosu góralszczyzny, zachowanie zabytków architektury, sztuki i rzemiosła oraz wszelkich przejawów duchowej kultury ludowej górali na Podhalu, Spiszu i Orawie – to zasługa dziesiątków ludzi.

Muzeum zaczynało swą działalność od organizacji w 1888 roku skromnej ekspozycji przyrodniczej i etnograficznej w domu Krzeptowskiego przy ul. Krupówki (dziś już nieistniejącego). Jednak już w 1892 roku Towarzystwo Muzeum Tatrzańskiego pokusiło się o wybudowanie własnego drewnianego budynku przy ul. Chałubińskiego (także już nieistniejącego), w którym urządzono ekspozycje muzealne lepiej odpowiadające ówczesnym potrzebom. W latach 1913–1922 wzniesiono z ogromnym wysiłkiem dzisiejszy murowany gmach przy ul. Krupówki. Po objęciu placówki przez Juliusza Zborowskiego wypracowany został wzorzec nowoczesnego muzeum regionalnego, na który złożyła się aktywna działalność w trzech sferach — muzealnej, naukowej i konserwatorskiej. Ta ostatnia przyczyniła się do powstania idei „muzeum przestrzennego”, która zrodziła się dzięki współpracy Zborowskiego z konserwatorami zabytków — Bogdanem Treterem w okresie międzywojennym oraz Hanną Pieńkowską w trudnych latach powojennych. Tak powstały filie Muzeum w chałupie „Tea” przy Bulwarach Słowackiego z ekspozycją etnograficzną rodziny Szymańskich (1952) oraz Muzeum Kornela Makuszyńskiego w willi „Opolanka” przy ul. Tetmajera, otwarte już po śmierci dyrektora Zborowskiego (1966).

Kontynuacja tej współpracy, w czasach gdy dyrektorem Muzeum był Tadeusz Szczepanek, przyczyniła się do powiększenia Muzeum o kolejne obiekty: zagrodę Bafii w Chochołowie (1978), w której otwarto Muzeum Powstania Chochołowskiego (1978); chałupę Gąsieniców Sobczaków w Zakopanem przy Drodze do Rojów (1978), w której otwarto początkowo Izbę Twórczości rzeźbiarza Stanisława Gąsienicy Sobczaka (1979), a potem przystosowano ją do celów mieszkalnych (1981); chałupę Sabały w Zakopanem na Krzeptówkach (1979), w której otwarto Muzeum Kultury Ludowej Podhala (1979, zamknięte w 1984); willę Koziańskich w Zakopanem na Kozińcu (1981), w której urządzono Galerię Sztuki im. Włodzimierza i Jerzego Kulczyckich (1982); zagrodę Korkoszów w Czarnej Górze (1981) i zagrodę Sołtysów w Jurgowie (1984), w których urządzono ekspozycje etnograficzne jako Muzeum Kultury Ludowej Spisza (1983 i 1986); dom rodzinny Bronisława Czecha na Placu Niepodległości z przeznaczeniem na Izbę Pamięci wielkiego sportowca (1984, zamknięta 1990); leżakownię hotelu „Warszawianka” (1983), w której urządzono Galerię Władysława Hasiora (1984), dwór Lisickich i Tetmajerów w Łopusznej (1980), z przeznaczeniem na Muzeum Kultury Szlacheckiej (1986), willę „Kolibę” w Zakopanem przy ul. Kościeliskiej (1984), w której otwarto Muzeum Stylu Zakopiańskiego im. Stanisława Witkiewicza (1993), już za kadencji dyrektor Teresy Jabłońskiej. Powrócono też do filii muzealnej w chałupie Gąsieniców Sobczaków, w której po remoncie otwarto Muzeum Stylu Zakopiańskiego — Inspiracje im. Marii i Bronisława Dembowskich (2009) oraz przejęto willę „Oksza” przy ul. Zamoyskiego (2006), w której po remoncie urządzono Galerię Sztuki XX wieku (2011). Tak więc Muzeum Tatrzańskie jest dziś instytucją „rozproszoną” na terenie swej statutowej działalności i zaprasza do wędrówki „niebieskim szlakiem zabytków” wszystkich miłośników Tatr i Podtatrza.

Zbigniew Moździerz

Bilet wstępu – 7,00 zł normalny; 5,50 zł ulgowy