XXIV Kwesta na Rzecz Ratowania Zabytkowych Nagrobków w Zakopanem

Dzięki Bogu ostatnio dopisuje pogoda i w aurze prawdziwej złotej jesieni przebiegają ostatnie przygotowania do Święta Wszystkich Świętych i Zaduszek. Dobiegają końca także ostatnie prace konserwatorskie nad zabytkowymi nagrobkami, na renowację których co roku na obu zakopiańskich cmentarzach zbierane są pieniądze podczas tzw. Kwesty Zaduszkowej. Dzięki tym funduszom co roku przybywa pięknie odrestaurowanych pomników nagrobnych, tak, że obie zakopiańskie nekropolie stają się coraz piękniejsze.

W mijającym sezonie konserwatorskim wykonano prace renowacyjne łącznie nad 29 nagrobkami i 12 drewnianymi krzyżami na Starym Cmentarzu i 1 pomniku na Nowym.

Z tego 17 z nich wykonano z funduszy zeszłorocznej Kwesty Zaduszkowej, 2 z innych źródeł, Pomnik Olgi i Andrzeja Małkowskich z funduszy Gminy Miasta Zakopane a pozostałe 10 nagrobków i 12 krzyży zostały odnowione dzięki gorliwej, bezinteresownej pracy społecznej, jedynie za koszty materiałów pokryte z funduszy Towarzystwa Opieki nad Zabytkami.

1 listopada, na Starym i Nowym Cmentarzu w Zakopanem w godz. 8.00 do 19.00 odbędzie się XXIV już Kwesta Zaduszkowa na Rzecz Ratowania Zabytkowych Nagrobków.

Kwestować będą zawsze chętnie włączający się w tę inicjatywę Burmistrzowie i Radni Miejscy oraz przedstawiciele niemal wszystkich instytucji kulturalnych i aktywnych organizacji społecznych w Zakopanem.
Jest to co roku wyjątkowe święto integrujące całe nasze społeczeństwo wokół wspólnego dziedzictwa! W Zakopanem przyświeca temu aura wyjątkowej życzliwości, zaufania społecznego i spontaniczności! Myślę, że możemy być z tego dumni!

SERDECZNIE ZAPRASZAMY DO UDZIAŁU W KWEŚCIE!

Organizatorzy: Towarzystwo Opieki nad Zabytkami / Oddział Podhalański

Sprawozdanie z prac konserwatorskich na obu zakopiańskich cmentarzach w 2015 r.

Podczas  Kwesty na Rzecz Zabytkowych Nagrobków w 2014 r. zebrano ponad  19,5 tys. zł. Fundusze te w przeznaczono na renowację  17 nagrobków na Starym Cmentarzu. Skupiono się na grupach opuszczonych lub zaniedbanych nagrobków znajdujących się w głębi   cmentarza oraz na jego końcu. Przywrócono blask kilku piaskowcowym nagrobkom nawiązującym w swej formie do sarkofagów. Są to nagrobki ofiar gruźlicy z początku XX wieku. Solidne, kilkuelementowe kompozycje wykonane w zakładzie kamieniarskim J. Kuleszy w Krakowie dla Mieczysława Andruszkiewicza zmarłego w 1903 r. kuracjusza zakładu dr. Hawranka, inżyniera Józefa Kubali, Wincentego Karola Olewińskiego i Heleny Tadeuszowej Starkiewiczowej. Odnowiono pełen uroku nagrobek Maryi z Malczewskich Wszelaczyńskiej zmarłej pod koniec XIX w. na białaczkę oraz pochodzącej z Krzemieńca na Wołyniu Anny z Korzeniowskich Witte, którą śmierć spotkała w Zakopanem. Dawniej zaniedbane, szaro - czarne i nieczytelne pomniki  teraz odzyskały swą godność i „tożsamość”.

Podobnie w centralnej części cmentarza spod szarej patyny czasu odsłonięto 8 nagrobków stanowiących kolejną enklawę.  Są to 3 nagrobki  w formie granitowych głazów,  w tym nagrobek Zofii z Trojackich Czarneckiej, Ludwiki z Schullów Sokołowskiej oraz Jerzego Gawlińskiego - długoletniego kierownika Miejskiej Biblioteki Publicznej,  leżąca płyta młodziutkiej Heleny Majewskiej z k. XIX w.  i piaskowcowy krzyż z płytą Jadwigi Dąmbskiej oraz 2 nagrobki rodziny Żychoniów, złożone z ozdobnych drewnianych krzyży nagrobnych  z poziomo leżącymi głazami: Józefa Żychonia – lekarza, społecznika, założyciela sanatoriów z żoną Heleną i bratem Stanisławem  oraz Stefana Żychonia- architekta i urbanisty, założyciela i kierownika Pracowni Budownictwa Regionalnego w dawnej „Płazówce” z żoną Dobrochną. 

Przywrócono też blask znajdującego się w tej  grupie dostojnego granitowego nagrobka w metalowym ogrodzeniu Klementyny Piaseckiej – żony dr. Wenantego Piaseckiego – właściciela II Zakładu Wodoleczniczego w Zakopanem „Klemensówka”, mieszczącego się przy ulicy jego imienia.

Po drugiej stronie cmentarnej alei – odnowiono zaniedbaną  kapliczkę poetki i pisarki ludowej Anieli Gut-Stapińskiej. Zniszczonego świątka w niszy zastąpiono ceramiczną figurką niebieskiego anioła, wykonaną przez  Annę Włoch (w wieku lat 13) w Pracowni Ceramiki TCKiS „Jutrzenka”  w kole instruktorki - Urszuli Suchorab. Odnowiony nagrobek z malowniczym aniołem stanowi teraz oryginalną ozdobę tej części cmentarza.
Dodatkowo z innych funduszy odnowiono dwa nagrobki w środkowej części cmentarza: z inicjatywy i funduszy Urzędu ds. kombatantów i Osób Represjonowanych - granitowy nagrobek prof. Wacława Felczaka – „króla” Kurierów Tatrzańskich a z funduszy Politechniki Krakowskiej  nagrobek Kazimierza Drewnowskiego, wybitnego profesora i rektora Politechniki Warszawskiej, więźnia obozów koncentracyjnych w Majdanku i Dachau, szefa katedry miernictwa elektrycznego i wysokich napięć, członka Warszawskiego Towarzystwa Naukowego.

Ponadto społecznie, w ramach działalności Towarzystwa Opieki nad Zabytkami,  z miłości do tego cmentarza i spoczywających tu osób odświeżono i dbano przez cały rok o nagrobki: Stanisława, Marii i Jadwigi Witkiewiczów,  Tytusa Chałubińskiego, Władysława Orkana i Kazimierza Przerwy-Tetmajera, Kornela Makuszyńskiego i jego żony Janiny, Józefa Fedorowicza, Wandy Gentil Tippenhauer, Heleny Marusarzównej, Mariusza Zaruskiego oraz Władysława Folkierskiego, wybitnego naukowca, kierownika budowy linii kolejowej Stanisławów-Woronienka i Chabówka-Zakopane, profesora uniwersytetu w Limie.   Odnowiono i zaimpregnowano także 12 bezimiennych drewnianych krzyży. 

Na Nowym Cmentarzu przy ul. Nowotarskiej z inicjatywy Stowarzyszenia - Muzeum Harcerskie im. Olgi i Andrzeja Małkowskich w Zakopanem   a  funduszy Urzędu Miasta Zakopane odnowiono Pomnik Andrzeja i Olgi Małkowskich- założycieli polskiego scautingu.

Tymczasem, jak co roku, serdecznie zapraszamy do udziału w XXIV Kweście!
Dzięki Państwa ofiarności nasze zabytkowe nekropolie stają się coraz piękniejsze!
Za wszelkie datki wszystkim składamy serdeczne Bóg zapłać!
W imieniu Towarzystwa Opieki nad Zabytkami / Oddział Podhalański
Agata Nowakowska-Wolak i Regina Mrowca-Kenar
Datki można też wpłacać na konto TOnZ : 30 8821 0009 4542 00012, z dopiskiem: KWESTA