„Polowace i polowacki”

W Zakopiańskim Centrum Kultury, Centrum Kultury Rodzimej w willi Czerwony Dwór została otwarta wystawa „Polowace i polowacki” prezentująca malarstwo Jolany Pęksy, znanej i uznanej zakopiańskiej malarki na szkle, która w roku bieżącym świętuje czterdziestopięciolecie swej artystycznej działalności. Ma za sobą blisko czterdzieści wystaw indywidualnych, ponad dwieście zbiorowych, wysokie nagrody w konkursach twórczości ludowej, a jej obrazy znajdują się w zbiorach wielu polskich muzeów i zdobią galerie prywatne w kraju i zagranicą. Wernisaż otworzyła dr Małgorzata Wnuk, a o twórczości Artystki mówiła Anna Kozak z Muzeum Tatrzańskiego, autorka tekstu do katalogu wystawy. W imieniu burmistrza Zakopanego Jolancie Pęksie dziękowała Joanna Staszak, naczelnik wydziału kultury w Urzędzie Miasta Zakopane. Oprawę muzyczną zapewnił zespół „9 siył”. Licznie zgromadzona publiczność wysłuchała także opowieści Wojciecha Gąsienicy Byrcyna, który wskazał, że po raz pierwszy `w Zakopanem podjęta została tematyka polowań i myśliwych.

Jolanta Pęksa swą przygodę z malarstwem na szkle zaczęła w 1975 roku.  Ślub z Markiem Pęksą, synem znanej i cenionej malarki – Eweliny Pęksowej, atmosfera tego niezwykłego domu i zachęta ze strony Teściowej sprawiły, że zaczęła malować. Swe prace pokazała po raz pierwszy w 1976 roku na wystawie twórczości rodziny Pęksów zorganizowanej przez Muzeum Tatrzańskie i Stowarzyszenie Twórców Ludowych w wilii Turnia w Zakopanem.

Od 1978 roku jest członkiem Stowarzyszenia Twórców Ludowych. Jej obrazy znajdują się w zbiorach Muzeum Etnograficznego im. Marii Znamierowskiej- Prüfferowej w Toruniu, Muzeum Etnograficznego im. Seweryna Udzieli w Krakowie, Muzeum Karkonoskiego w Jeleniej Górze, Muzeum Tatrzańskiego im. Dra Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem, Muzeum im. Władysława Orkana w Rabce-Zdroju, Muzeum Wsi Radomskiej w Radomiu oraz Państwowym Muzeum Etnograficznym w Warszawie.

Artystkę inspiruje nie tylko dawne malarstwo z jego tradycyjną tematyką, jest również baczną obserwatorką życia Podhala. Pomysły na obrazy zapisuje w formie rysunkowych szkiców, które następnie w ogólnym zarysie kopiuje na taflę szkła. Ma dużą łatwość rysunku, ale podobnie jak dawni ludowi mistrzowie, wszystkie elementy malowidła przedstawia schematycznie, płasko, obrysowując delikatnym konturem. Wykonuje go najczęściej pędzelkiem, czasem piórkiem, różnicując jego kolorystykę.

Pod koniec lat siedemdziesiątych, po przeprowadzce rodziny do leśniczówki, w jej obrazach pojawił się temat myśliwski. Odwiedzający Pęksów pracownicy leśni, myśliwi, starzy górale często rozprawiali o lesie, zwierzętach, dawnych „polowacach” oraz „polowacce”. Był to też przedmiot rozmów z mężem  ̶  leśniczym, ale również myśliwym. Czasem towarzyszyła mu w polowaniach. Wszystko to pobudzało wyobraźnię Artystki i dostarczało tematów do jej prac. 

Z charakterystyczną dla siebie dociekliwością poszerzała wiedzę z tej dziedziny, a problematyka myśliwska stała się charakterystyczna dla jej twórczości. Na wystawie zobaczyć możemy 43 prace w typowej dla swych obrazów kolorystyce, w tym przypadku jednak z dominantą zieleni, brązów, żółci i złota, maluje leśną zwierzynę, świętych patronów myśliwych  ̶  Huberta i Eustachego, polujących w tatrzańskich lasach zbójników, wreszcie sceny obrazujące myśliwskie tradycje i obrzędy  ̶  ślubowanie, myśliwski chrzest, pasowanie na myśliwego, wybór króla polowania i inne.  

Wystawie towarzyszą akcesoria myśliwskie męża Artystki sp. Marka Pęksy. Wystawa będzie czynna do 11 grudnia 2021 w godzinach pracy Czerwonego Dworu. 

Kurator wystawy: Małgorzata Wnuk