Nie tylko Morskie Oko. Obrazy Stanisława Gałka z daru Anny Olszewskiej

Muzeum Tatrzańskie zaprasza na wystawę "Nie tylko Morskie Oko. Obrazy Stanisława Gałka z daru Anny Olszewskiej". To wyjątkowy zbiór 46 obrazów ofiarowanych w 2016 roku przez bratanicę artysty Annę Olszewską. Muzeum otrzymało od Pani Anny Olszewskiej również dar w postaci 14 tysięcy cennych negatywów autorstwa Tadeusza Olszewskiego. Serdecznie dziękujemy za tak znaczące wzbogacenie zbiorów Muzeum Tatrzańskiego.

Czterdzieści sześć prezentowanych obrazów zostało wspaniałomyślnie przekazanych Muzeum Tatrzańskiemu w maju 2016 roku przez bratanicę artysty Annę Olszewską. Są to w większości olejne szkice na tekturze, które dają unikatową możliwość zapoznania się z warsztatem artysty i doskonale odzwierciedlają jego talent i techniczną biegłość. Kolekcja prac Stanisława Gałka w zbiorach sztuki Muzeum Tatrzańskiego liczyła dotąd 34 obrazy (w tym 15 akwarel i 19 prac olejnych). Nowy, pierwszy raz prezentowany szerszej publiczności, zbiór jest cennym jej uzupełnieniem reprezentującym pełen przekrój malarskich zainteresowań artysty. Dzięki darowiźnie, oprócz widoków Tatr i Podhala, możemy podziwiać także znacznie rzadsze pejzaże nadmorskie, okolice rodzinnego Szczepanowa i portrety.

Stanisław Gałek urodził się w 1876 roku w Mokrzyskach koło Brzeska. Jako kilkunastoletni chłopiec trafił do Szkoły Przemysłu Drzewnego w Zakopanem, gdzie uczył się rzeźby ornamentalnej i figuralnej, a później - od 1896 roku już jako absolwent Szkoły - sam nauczał rysunku. Po studiach w Krakowie kontynuował edukację w Monachium i Paryżu, następnie przez cztery lata pracował w Szkole Przemysłu Drzewnego Kołomyi. Mimo, że nie pochodził z Podhala był prawdziwym zakopiańczykiem, co podkreślił w szkicu o artyście z 1975 roku Józef Grabowski: "prawdziwym, to znaczy nie z przypadku, jakim jest urodzenie, konieczność, czy względy zdrowotne, ale z czystego wyboru".

Był członkiem pierwszego zarządu powstałego w 1909 roku Towarzystwa "Sztuka Podhalańska", członkiem Związku Zawodowego Artystów Plastyków i jednym z najważniejszych projektantów zakopiańskiej wytwórni "Kilim". Czasem malował swoje rodzinne strony - wiejskie chałupy i pola, zdarzały się też portrety, jednak to pejzaże, przede wszystkim Tatr, były ulubionym tematem obrazów Stanisława Gałka. W swojej książce Pępek świata. Wspomnienia z Zakopanego Rafał Malczewski żartował:

"Stanisław Gałek, malarz, odtwórca na płótnie Morskiego Oka w Tatrach. Malował i inne pejzaże, Morskie Oko było jednak jego czołowym tematem. Rano i w południe, nocą, z limbą i bez, na szaro lub granatowo, w groźny czas i łagodny, barankowy".

Podobno pragnienie Gałka do posiadania Morskiego Oka na "artystyczną wyłączność" było tak wielkie, że wystąpił do Związku Plastyków z projektem podziału Tatr na parcele, dzięki czemu konkretny artysta miał uzyskiwać prawo do malowania danego krajobrazu. Co więcej, według założeń domniemanego planu "nikomu innemu nie było wolno malować nad tym lub owym jeziorem bez pozwolenia posiadacza pisemnego prawa jazdy pędzlem po płótnie w danej okolicy". Według relacji Malczewskiego Gałek oczywiście miał zażądać dla siebie Morskiego Oka.

Za życia ceniony przez odbiorców profesjonalnych - kolegów artystów i krytyków - oraz lubiany przez klientelę, w 1957 roku Stanisław Gałek został uhonorowany Nagrodą Plastyczną Miasta Zakopanego "za całokształt długoletniej twórczości artystycznej związanej z Podhalem i Zakopanem". Zmarł w 1961 roku w wieku osiemdziesięciu czterech lat, został pochowany na Starym Cmentarzu w Zakopanem.