48. Międzynarodowy Festiwal Folkloru Ziem Górskich w Zakopanem

Burmistrz Miasta Zakopane Leszek Dorula zaprasza na 48. Międzynarodowy Festiwal Folkloru Ziem Górskich, który odbędzie się w Zakopanem w dniach 18-26 sierpnia 2016r. Jest to wydarzenie z niemal 50-letnią tradycją, które przyciąga nie tylko zespoły z całego świata oraz wielu znawców i miłośników folkloru, ale jest także niezwykłą wakacyjną atrakcją dla wszystkich odpoczywających w tym czasie pod Tatrami. W drugiej połowie sierpnia folklorem żyje całe miasto. Muzyka, śpiew i taniec z festiwalowej wioski ulokowanej na Dolnej Równi Krupowej docierają we wszystkie zakątki. Muzykanci, śpiewacy i tancerze występowali już na Kasprowym Wierchu i nad Morskim Okiem, w tym roku pojawią się na Gubałówce.

Na niezwykle bogaty i różnorodny program Festiwalu składają się występy zespołów prezentujących góralski folklor z całego świata i rywalizujących o „Złote Ciupagi”, a także liczne imprezy towarzyszące. Pokazują one piękno ludowej tradycji oraz ogromną troskę o zachowanie jej autentyzm i przekazanie następnym pokoleniom. Siłą zakopiańskiego Festiwalu jest więc sięganie do korzeni, do dziedzictwa przodków. Wyjątkowa jest także jego konkursowa formuła, która wyróżnia go wśród innych podobnych wydarzeń w Polsce i na świecie. To dzięki niej Festiwal uznawany jest nie tylko za jeden z największych i najstarszych, ale także za najbardziej prestiżowy. Tym samym doskonale promuje on polską kulturę ludową, podhalański folklor i jest wizytówką Zakopanego.

Z Festiwalem nierozłącznie związane są takie wydarzenia jak ogłoszenie wyników Ogólnopolskiego Konkursu Literackiego im. Tadeusza Staicha na wiersz o tematyce górskiej, Mistrzostwa Podhala w Powożeniu, koncert „Muzyka Łuku Karpat”, korowód ulicami Zakopanego, Wystawa Owczarków Podhalańskich, Kiermasz Sztuki Ludowej i Rzemiosła Artystycznego, Konkurs Kapel, Instrumentalistów i Śpiewaków Ludowych, Dni Narodowe, a także koncert „Mali Górale” oraz cieszące się wielkim zainteresowaniem warsztaty sztuki ludowej i animacje dla dzieci. Stałym punktem programu jest także koncert „Na Folkową Nutę”, którego tegoroczną gwiazdą będzie Kayah i Transoriental Orchestra.

Motywem przewodnim w tym roku będzie taniec, któremu poświęcone zostaną warsztaty folklorystyczne oraz międzynarodowa konferencja naukowa. Będzie to doskonała okazja do pogłębienia wiedzy i wymiany doświadczeń dla teoretyków i praktyków na co dzień zajmujących się folklorem.

W Zakopanem warto będzie obejrzeć także cztery festiwalowe wystawy prezentujące prace laureatów konkursu fotograficznego „Żywioł Folkloru”, zdjęcia Jolanty Flach „Barwy festiwalu”, dziecięcy plakat festiwalowy oraz unikatowe podhalańskie rękodzieło, jakim jest rzeźba w szkle Henryka Trebuni-Tutki. Skorzystać można będzie także z wyjątkowej możliwości odwiedzenia galerii i pracowni zakopiańskich artystów, które otworzą swoje drzwi dla zwiedzających. Międzynarodowy Festiwal Folkloru Ziem Górskich zawitał także do Warszawy, gdzie w siedzibie Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego od 5 sierpnia oglądać można wystawę fotografii „Święto górali świata”.
Tak bogaty program z pewnością każdemu pozwoli znaleźć dla siebie coś interesującego. Niezwykłym walorem tego święta góralskiego folkloru jest przede wszystkim możliwość bezpośredniego kontaktu z fascynującymi ludźmi, ich tradycją, muzyką, tańcem, rzemiosłem i kuchnią oraz podróż do źródeł, odkrywanie korzeni, a także dobra zabawa. Nic więc dziwnego, że każdy, kto choć raz gościł na Festiwalu, chce tu powrócić i znów poczuć wyjątkową atmosferę.

HISTORIA

Dzieje Międzynarodowego Festiwalu Folkloru Ziem Górskich w Zakopanem sięgają czasów II Rzeczpospolitej, a jego rodowód można łączyć z koncepcją "Związku Ziem" wyrosłą na gruncie podhalańskiego regionalizmu, skonkretyzowaną w latach 20-tych XX w. przez Władysława Orkana. Proponowana przez niego koncepcja zakładała zjednoczenie wszystkich grup zamieszkujących polskie Karpaty, od Huculszczyzny aż po Beskid Śląski i stworzenie dla tak pojętego organizmu wspólnego programu rozwoju.
Podobne cele przyświecały twórcom "Święta Gór", które po raz pierwszy miało odbyć się w 1934r. w Zakopanem. Niestety ogromna powódź pokrzyżowała plany. Ale już rok później 4 sierpnia 1935r., Podhalanie witali muzyków, tancerzy, śpiewaków, twórców i artystów ludowych przybyłych pod Tatry z całych polskich Karpat, od Czeremoszu aż po Olzę. Przez cały tydzień górale żywieccy, sądeccy, beskidzcy, Huculi, Łemkowie, Bojkowie prezentowali dorobek twórczy swych ziem. Już wtedy święto miało charakter konkursu, a główne nagrody przypadły Hucułom. Dwa lata później impreza przemianowana na "Tydzień Gór" odbyła się w Wiśle.

Po II wojnie idea góralskiego święta odżyła ponownie w zmienionej nieco formie pod nazwą "Jesieni Tatrzańskiej", imprezie mającej przedłużyć letni sezon turystyczny pod Giewontem. Na początku prezentacje zespołów były tylko jednym z wielu punktów programu. We wrześniu 1965 r. na scenie kina "Giewont" wystąpiły cztery miejscowe zespoły. Zachwyciły widzów, dając wyraźny sygnał organizatorom, że folklor widowiskowy może być największą atrakcją zakopiańskiego święta. Tak też się stało. W 1968 r. oprócz polskich zespołów zaproszono grupy z zagranicy - odbył się pierwszy międzynarodowy festiwal. Początkowo wszystkie zespoły rywalizowały w jednej kategorii, a do zdobycia była tylko jedna główna nagroda  "Złota Ciupaga". Niemniej już po pierwszym konkursie, jurorzy dostrzegając ogromne różnice pomiędzy zespołami zgłosili potrzebę przeformułowania jego zasad. Nowy regulamin opracowany pod kierunkiem znanego etnografa  Romana Reinfussa, wyodrębniał trzy kategorie zespołów prezentujących folklor w formie autentycznej  - kat. I, artystycznie opracowanej - kat. II, oraz w formie stylizowanej - kat. III. W 1975 r. wprowadzono czwartą kategorię zespołów prezentujących folklor rekonstruowany, czyli odtworzony na podstawie literatury i zapisów archiwalnych. Modyfikacja regulaminu, uwzględniająca różne formy prezentacji folkloru, zdaniem Danuty Rejdych, pełniącej przez kilkanaście lat funkcje dyrektora festiwalu, przyczyniła się do podniesienia rangi zespołów wiejskich, a także do popularyzacji "folkloru w formie jak najbardziej autentycznej połączonej z obrzędem czy zwyczajem, a nie montowanych sztucznie składanek taneczno-muzycznych". Słowa te jednocześnie oddawały charakter pracy i wizję folkloru propagowaną przez badaczy kultury ludowej z ośrodka krakowskiego, którzy przez blisko 30 lat zasiadali w festiwalowym Jury. Dla wspomnianej grupy Jurorów zespoły wiejskie przedstawiały największą wartość, gdyż prezentowały tradycyjny, nieprzetworzony folklor, który należało chronić, a nawet reaktywować. Festiwal miał być ważnym narzędziem w realizacji tego zadania. Czy tak się stało? Niezależnie od odmiennych poglądów, licznych dyskusji i kontrowersji towarzyszących werdyktom, trzeba przyznać, że festiwal wpłynął pozytywnie na rozwój zespołów góralskich, które mobilizował do rekonstruowania zapomnianych obrzędów i wprowadzania ich do programów artystycznych.

Dziś zakopiański konkurs jest prestiżową i uznaną imprezą folklorystyczną, nie tylko w kraju, ale i zagranicą. Przez niemal pół wieku uczestniczyło w nim prawie 460 zespołów zagranicznych z ponad 60 krajów oraz około 200 grup polskich. 

Krytykowana i kontrowersyjna formuła konkursowa, przetrwała próbę czasu i obecnie przyciąga zespoły z różnych krajów i kontynentów, pragnące stanąć do rywalizacji o najważniejsze trofeum "Złotą Ciupagę". Ponadto festiwal jest też jednym z najistotniejszych elementów tworzących niepowtarzalny klimat Zakopanego i jego kulturowy krajobraz. To jedyna w swoim rodzaju impreza, a zarazem atrakcyjna propozycja w ofercie turystycznej miasta, która przyciąga rzesze fanów z całej Polski. Turyści przybywają pod Giewont, by z góralami z różnych zakątków świata przeżyć folklorystyczną przygodę. Ale to nie wszystko  niezależnie od poznawczych, promocyjnych i merkantylnych celów, festiwal jest też ważnym wydarzeniem dla samych górali podhalańskich, którzy mogą umacniać swą wspólnotową więź, regionalną tożsamość, przywoływać i wskazywać najbardziej wartościowe elementy swej kultury. Mieszkańcy podhalańskich miejscowości, odrywając się od codziennych obowiązków, mogą spotkać się ze sobą w festiwalowej wiosce, by w niecodziennej atmosferze, przy ognisku i dobiegających z namiotu dźwiękach góralskiej muzyki porozmawiać, pokrzepić się herbatą, zaśpiewać. To drugie oblicze festiwalowego życia, mniej oficjalne i mniej eksponowane, ale równie ciekawe, które toczy się obok konkursowych zmagań.

Wiele imprez towarzyszących Festiwalowi uatrakcyjnia co roku to wielkie święto, proponując szereg atrakcji dla miłośników folkloru, rękodzieła, folkowej muzyki i regionalnej kuchni.

Program:

11 sierpnia, czwartek

17:00 Otwarcie plenerowej wystawy fotografii Żywioł Folkloru, ul. Krupówki (rejon oczka wodnego)

18:00 Wernisaż wystawy Góry w szkle Henryka Trebuni-Tutki. Unikatowe podhalańskie rękodzieło. Willa Czerwony Dwór, ul. Kasprusie 24

18 sierpnia, czwartek

16:00 Otwarcie wystawy fotografii Jolanty Flach Barwy festiwalu. Plac Niepodległości

17:00 Ogłoszenie wyników 45. Jubileuszowego Ogólnopolskiego Konkursu Literackiego im. Tadeusza Staicha na wiersz o tematyce górskiej. Miejska Galeria Sztuki im. Władysława hrabiego Zamoyskiego, ul. Krupówki 41

19 sierpnia, piątek

09:30 Parada dorożek ulicami Zakopanego. Początek na Placu Niepodległości

11:00Mistrzostwa Podhala w Powożeniu, Fiakier Roku, konkurs na Śpiew Pytacki. Dolna Rówień Krupowa

16:00 Warsztaty folklorystyczne W kręgu tradycyjnych tańców europejskich. Taniec góralski, czardasz, flamenco. Wioska festiwalowa, namiot plenerowy

20:00 Koncert Na folkową nutę. Wystąpią:InFidelis

KAYAH & TRANSORIENTAL ORCHESTRA z gościnnym udziałem MUZYKÓW PODHALAŃSKICH (koncert biletowany)  

20 sierpnia, sobota

09:30 Międzynarodowa konferencja naukowa Taniec w kulturze. Urząd Miasta Zakopane, ul. Kościuszki 13, sala obrad  

14:00 Koncert Mali Górale. Prezentacja laureatów VII Tatrzańskiego Przeglądu Dziecięcych Zespołów Regionalnych o Złote Kierpce. Wioska festiwalowa, scena plenerowa

16:00 Konferencja prasowa. Urząd Miasta Zakopane, ul. Kościuszki 13, sala obrad

17:00 Roztańczone Zakopane. Spotkanie grup festiwalowych z mieszkańcami Zakopanego na terenie całego miasta

17:30 Rozśpiewane Zakopane. Wspólne śpiewanie góralskich przyśpiewek z publicznością. Wioska Festiwalowa

17:30 Orszak weselny. Parada z Placu Niepodległości do wioski festiwalowej

18:00 Tradycyjne wesele góralskie w wykonaniu Regionalnego Zespołu „Giewont” z Zakopanego – Olczy, gospodarza 48. MFFZG. Wioska festiwalowa, scena plenerowa

19:00 Koncert plenerowy. Prezentacja grup folklorystycznych. Wioska festiwalowa

20:30 Miołek se piscołke…Koncert Muzyki Łuku Karpat. Motyw przewodni –aerofony pasterskie. Kino Giewont, ul. Kościuszki 4

21 sierpnia, niedziela

08:00 Poranny koncert na Gubałówcez ogniskami                

10:30 Uroczysta Msza Święta. Kościół Św. Krzyża, ul. Zamoyskiego

11:30 Korowód ulicami Zakopanego: Zamoyskiego i Krupówki

14:00 Wystawa Owczarków Podhalańskich. Dolna Rówień Krupowa

18:00 Koncert inauguracyjny. Namiot festiwalowy (koncert biletowany)

21:00 Pokaz sztucznych ogni. Wioska festiwalowa  

21:00 Zabawa taneczna. Wioska festiwalowa, namiot plenerowy

22 sierpnia, poniedziałek
10:00 Taniec góralski dla poczatkujących. Animacje dla najmłodszych. Wioska festiwalowa, namiot plenerowy

11:00 Warsztaty wycinanki łowickiej i zabawki ludowej dla dzieci. Wioska festiwalowa, namiot plenerowy

12:00 Międzynarodowy Konkurs Kapel, Instrumentalistów i Ṥpiewaków Ludowych im. Władysława Trebuni- Tutki. Wioska festiwalowa, scena plenerowa

15:00 Narodowy Dzień Albański . Wioska festiwalowa

17:00  Koncerty konkursowe. Namiot festiwalowy

20:30  Koncerty konkursowe  i towarzyszące. Namiot festiwalowy

22:30 Zabawa taneczna. Wioska festiwalowa, namiot plenerowy

23 sierpnia, wtorek

10:00 Tradycyjne zabawy dziecięce. Animacje dla najmłodszych. Wioska festiwalowa, namiot plenerowy

11:00 Warsztaty tkactwa artystycznego. Wioska festiwalowa, namiot plenerowy

12:00 Międzynarodowy Konkurs Kapel, Instrumentalistów i Śpiewaków Ludowych im. Władysława Trebuni- Tutki. Wioska festiwalowa, scena plenerowa

15:00 Narodowy Dzień Indonezyjski.Wioska festiwalowa

17:00  Koncerty konkursowe. Namiot festiwalowy

20:30  Koncerty konkursowe i towarzyszące. Namiot festiwalowy

22:30 Zabawa taneczna. Wioska festiwalowa, namiot plenerowy

24 sierpnia, środa

10:00 Sianokosy. Animacje dla najmłodszych. Wioska festiwalowa, namiot plenerowy

11:00 Warsztaty malarstwa na szkle dla dzieci. Wioska festiwalowa, namiot plenerowy

12:00 Międzynarodowy Konkurs Kapel, Instrumentalistów i Śpiewaków Ludowych im. Władysława Trebuni- Tutki.Wioska festiwalowa, scena plenerowa

15:00 Narodowy Dzień Rosyjski.Wioska festiwalowa

17:00 Koncerty konkursowe. Namiot festiwalowy

20:30 Koncerty konkursowe i towarzyszące. Namiot festiwalowy

22:30 Zabawa taneczna. Wioska festiwalowa, namiot plenerowy

25 sierpnia, czwartek

10:00  Opowieści o Zbójnikach. Animacje dla najmłodszych. Wioska festiwalowa, namiot plenerowy

10:00 Spotkanie jury festiwalowego z uczestnikami MFFZG. Urząd Miasta Zakopane, ul. Kościuszki 13, sala obrad

11:00 Warsztaty haftu dla dzieci. Wioska festiwalowa, namiot plenerowy

12:00 Ogłoszenie wyników  i koncert laureatów Międzynarodowego Konkursu Kapel, Instrumentalistów i Śpiewaków Ludowych. Wioska festiwalowa, scena plenerowa

14:00 Dzień Górali Polskich.Wioska festiwalowa, scena plenerowa

17:00 Koncerty towarzyszące. Namiot festiwalowy

20:30Koncerty towarzyszące. Namiot festiwalowy

22:30 Zabawa taneczna. Wioska festiwalowa, namiot plenerowy

26 sierpnia, piątek

10:00 Wędrówki po Tatrach. Animacje dla najmłodszych. Wioska festiwalowa, namiot plenerowy

11:00 Warsztaty garncarstwa dla dzieci. Wioska festiwalowa, namiot plenerowy

11:00 Konferencja prasowa. Urząd Miasta Zakopane, ul. Kościuszki 13, sala obrad

12:00- 17:00 Projekcja filmów dokumentalnych z projektu Niematerialne dziedzictwo kulturowe zespołów regionalnych Podhala, Spisza i Orawy. Wioska Festiwalowa, namiot plenerowy

13:30 Modlitwa o pokój. Sanktuarium Matki Bożej Fatimskiej na Krzeptówkach

17:00  Koncert finałowy Górale świata. Ogłoszenie wyników konkursu i ceremonia wręczenia nagród. Namiot festiwalowy (koncert biletowany)

Wydarzenia towarzyszące

1- 30 sierpnia  Pokonkursowa wystawa plenerowa Dziecięcy Plakat Festiwalowy. Park Miejski im. Marszałka Józefa Piłsudskiego. Otwarcie wystawy 1 sierpnia, godz. 16:00

11 - 30 sierpnia Pokonkursowa wystawa fotografii Żywioł Folkloru 2015, ul. Krupówki (rejon oczka wodnego)

11-30 sierpnia Wystawa Góry w szkle Henryka Trebuni-Tutki. Unikatowe podhalańskie rękodzieło. Willa Czerwony Dwór, ul. Kasprusie 24, godz. 10:00-17:00

18- 30 sierpnia Wystawa fotografii Jolanty Flach Barwy festiwalu. Plac Niepodległości

19-26 sierpnia Wioska Festiwalowa
10:00 - 18:00  Kiermasz Sztuki Ludowej i Rzemiosła Artystycznego

20:00  Ogniska Integracyjne

19-26 sierpnia Konkurs fotograficzny Żywioł Folkloru. Zakopane

Otwarte Pracownie Artystów Zakopiańskich, galerie i muzea (szczegóły w informatorze festiwalowym)