Czysta Forma Witkacego w „Atmie”

W willi „Atma” w Zakopanem – Oddziale Muzeum Narodowego w Krakowie – od 6 czerwca będzie można oglądać kilka prac Stanisława Ignacego Witkiewicza. Prezentowane będą trzy portrety pastelowe przedstawiające Karola Szymanowskiego oraz pięć obrazów olejnych ilustrujących teorię Czystej Formy Witkiewicza. Dzieje przyjaźni Stanisława Ignacego Witkiewicza z Karolem Szymanowskim były burzliwe. Poznali się w Zakopanem w 1904 roku, gdzie Szymanowski spędzał wakacje w pensjonacie „Nosal” prowadzonym przez Marię Witkiewiczową, matkę Stanisława.

Witkiewicz miał wówczas 19, a Szymanowski 22 lata. Szymanowski zadedykował wtedy Stanisławowi Ignacemu ukończoną właśnie I Sonatę c-moll, op. 8. Kilka miesięcy później wspólnie podróżowali do Włoch, do Nervi koło Genui, dokąd Szymanowski wyjeżdżał jeszcze kilkakrotnie aż do początku I wojny światowej. W 1914 roku popełniła samobójstwo narzeczona Witkiewicza, Jadwiga Janczewska. Szymanowski – według Witkacego – miał być przyczyną tego nieszczęścia, które poróżniło przyjaciół na trzy lata. W 1917 roku Witkiewicz, oficer Pawłowskiego Pułku Lejbgwardii, odwiedził Szymanowskiego w Kijowie. Kompozytor pisał potem do niego m.in.: „Czy nie uważasz, że pomimo katastroficznych wprost nieporozumień życie ciągle nas jednak z sobą sprowadza!(…) Szczerze Ci powiem, że w najgłębszych sprawach życia nikt mi nie jest tak bliski jak Ty (i Harry Neuhaus)”.

Stanisław Ignacy Witkiewicz, Topielice, 1921

Później bywało różnie – kłócili się i godzili. Ilustracją tych relacji łączących Witkacego z Szymanowskim są na wystawie w „Atmie” pastelowe portrety kompozytora wykonane w ramach Firmy Portretowej „S.I. Witkiewicz” w latach 1930–1931.

Muzyka była ważna dla Witkacego – sam też komponował – i do niej odwoływał się w rozważaniach o Czystej Formie, koncepcji artystycznej dotyczącej wszystkich dziedzin sztuki. Stawiał ją prawie na równi z malarstwem, jako sztukę najbardziej oddaloną od życia i zdolną do wyrażania uczuć metafizycznych. W malarstwie Czysta Forma był to eksperyment formalny, zrywający z realizmem i logiką przedstawienia, który zaowocował na początku lat 20. XX wieku serią obrazów olejnych. Przedstawiają one surrealistyczne sceny z udziałem fantastycznych stworów i zdeformowanych postaci. To pierwszy w „Atmie” pokaz tej serii obrazów Witkacego.

Oprac KB na podstawie tekstu Światosława Lenartowicza

Informacje dla zwiedzających:

Wystawa Czysta Forma Witkacego w „Atmie”

Muzeum Karola Szymanowskiego w willi „Atma” – Oddział Muzeum Narodowego w Krakowie ul. Kasprusie 19

6 czerwca – 20 września 2015
Pon.: nieczynne
Wt. – niedz.: 10.00–17.00
Bilet normalny – 9 zł
Bilet ulgowy – 5 zł
Bilet rodzinny (maks. 5 osób) – 19 zł
Bilet grupowy normalny (min. 15 osób) – 7 zł
Bilet grupowy ulgowy (min. 15 osób) – 5 zł
Dzieci do 7 lat – wstęp bezpłatny
Dzieci i młodzież do 16 lat – 1 zł
Uczniowie i studenci do 26 lat – 1 zł
Niedziela – wstęp wolny

Kurator: Światosław Lenartowicz

Koordynator: Agnieszka Gąsienica-Giewont

Organizator: Muzeum Narodowe w Krakowie

Współpraca: Towarzystwo Przyjaciół Muzeum Narodowego w Krakowie

Patroni medialni: TV Kraków, RMF Classic, Tygodnik Podhalański, Infogram, Internetowy serwis informacyjny Watra; Local Life, www.kraków.pl