W Żywcu wybrano zespoły na zakopiański festiwal

Podczas Festiwalu Folkloru Górali Polskich w Żywcu, który odbył się w dniach od 27 do 31 lipca 2013 roku, wybrane zostały cztery polskie zespoły. Zaprezentują one swój program na 45. Międzynarodowym Festiwalu Folkloru Ziem Górskich w Zakopanem. Są to laureaci trzech pierwszych miejsc w Żywcu: Zespół Regionalny Dolina Popradu z Piwnicznej-Zdroju („Złote Żywieckie Serce”), Zespół Regionalny Regle im. Jana Jędrola z Poronina („Srebrne Żywieckie Serce” ), Zespół Regionalny Istebna z Istebnej („Brązowe Żywieckie Serce”), a także dodatkowo Łemkowski Zespół Pieśni i Tańca „Łastiwoczka” z Przemkowa.

W tegorocznym Festiwalu Folkloru Górali Polskich brały udział prawie wszystkie grupy etnograficzne Karpat Polskich za wyjątkiem Orawy i Spisza. W festiwalu uczestniczyli także górale czadeccy i Łemkowie. Na zakopiańskim festiwalu zobaczymy więc wybrane tam najlepsze polskie zespoły i najciekawsze programy.

Podczas zakopiańskiego konkursu zespół "Dolina Popradu" zaprezentuje program „Świenty Scepon u Łazianof”. Akcja rozgrywa się w  górskim przysiółku Łazy w drugi dzień Świąt Bożego Narodzenia. To czas ważny dla wyproszenia lub ”wymuszenia” na wszelkich siłach nadprzyrodzonych dobrego zdrowia dla ludzi i zywiny, pomyślności w gospodarce oraz szczęścia osobistego na cały nadchodzący rok. To dzień święcenia owsa, śpiewania pastorałek, tradycyjnych odwiedzin przez rodzinę, krzesnych i kumoski oraz młodych kawalerów tzw. podłaźników. Podczas tych odwiedzin zjawia się bardzo oczekiwana grupa kolędników z maszkarą zwaną „Kozą”. Potem następuje okolędowanie gospodarzy i wspólna radosna zabawa wypełniona śpiewaniem pastorałek oraz zespołowymi tańcami, jak: polka z przyśpiewkami, polka bez stołek, zamiatany, błasiok, śtajerek, madziar.

Zespół "Regle" zaprezentuje program pt. “Prznosiny”. Jest to stary zwyczaj rodzinny związany z obrzędowością weselną (pamiętają go jeszcze starsi członkowie zespołu), polegający na przejściu panny młodej z rodzinnego domu do domu pana młodego. Jak wspominają obecni członkowie zespołu, przenosiny odbywały się z reguły w drugi dzień wesela. Od rana w domu młodej rodzice szykowali posag odchodzącej córce. Na wóz ładowali skrzynię wypełnioną odświętnymi strojami i bielizną, dodając do tego poduszki i pierzyny. Żegnali córkę, która w towarzystwie śpiewającej drużyny siadała na wóz i udawała się w podróż do nowego domu. Przenosinom towarzyszyły śpiewy, muzyka, a także tańce, które odbywały się już podczas uczty biesiadnej w domu pana młodego.

„Istebna” zaprezentuje program „Muzyka przy miyszaniu owiec”, który związany jest z wiosennym rozpoczęciem wypasu owiec na halach. Tradycyjny sałasz, czyli miejsce wypasu, zamienia się w tym dniu w przestrzeń wspólnej zabawy wszystkich mieszkańców wsi. Następuje wspólna modlitwa o pomyślność oraz symboliczne okadzenie i poświęcenie owiec przyprowadzonych przez poszczególnych gospodarzy, a wszystko kończy się zabawą przy dźwiękach gajd i skrzypiec. Zobaczymy autentyczną pasterską kolybę, koszor i sprzęt wykorzystywany na co dzień przez owczorzy. Grupa pokaże najbardziej charakterystyczne tańce górali z Istebnej – owiynzioka świńszczoka, piłkę, masztołkę, czworoka, owczorza, polkę wojtoszańską czy bośkanego. Pojawią się też elementy pasterskich śpiewów oraz tradycyjne instrumenty, takie jak trombita i róg pasterski. 

Z kolei "Łastiwoczka" zaprezentuje program oparty na obrzędzie weselnym z zachodniej części Łemkowszczyzny pt. „Łemkowskie oczepiny”. Na widowisko składają się charakterystyczne dla tego obrzędu mowy, przyśpiewki, rytualne czynności i zachowania oraz weselne tańce, takie jak: Lemkiwska Kryżowa, Dyrda, Sztajerek, taniec pod szabelkami oraz Koleczko-koszyczok. Stroje, w których wystąpią członkowie zespołu podczas programu weselnego uszyte zostały na wzór strojów noszonych we wsi Berest - Zachodnia Łemkowszczyzna.