Nowe dzieła Antoniego Kenara w Muzeum Tatrzańskim

Dzięki dotacji Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego zbiory sztuki Muzeum Tatrzańskiego wzbogaciły się o dwie ciekawe prace Antoniego Kenara. Są to rzeźby „Matka Boska Ostrobramska” i „Anioł grający” – odlewy w brązie wykonane z oryginałów gipsowych z lat 1937 i 1938, należących do kolekcji stanowiącej własność córki artysty, zgromadzonych w archiwum prac Antoniego Kenara.

Antoni Kenar (1906-1959) był wybitnym i wszechstronnym artystą i pedagogiem, od wczesnej młodości związanym z Zakopanem. W latach 20. XX w. był uczniem Karola Stryjeńskiego w Szkole Przemysłu Drzewnego, a po II wojnie światowej dał się poznać jako charyzmatyczny nauczyciel i reformator tejże Szkoły, którą przekształcił w Liceum Technik Plastycznych. Dzieło Kenara, niepowtarzalne w swym wyrazie, stanowi unikat w sztuce polskiej XX wieku. Większość przedwojennych prac artysty zaginęła w czasie powstania warszawskiego. Ocalało zaledwie kilka, w tym zakupione "Anioł grający" i "Matka Boska Ostrobramska", oraz dwie głowy muzyków góralskich Sabały i Nowobilskiego (do zaprojektowanego przez Kenara, lecz niezrealizowanego pomnika Karola Szymanowskiego) i dwa studia Madonny z 1938 r. zatytułowane "Macierzyństwo". Po wojnie czas na własną twórczość poważnie ograniczały Kenarowi walka o szkołę oraz choroba nowotworowa. Tym ważniejsze są powstałe w tym okresie rzeźby takie jak "Świniarka", cykle "Narciarek" i "Bab z bornią", a także ceramika, rysunki, gwasze i akwarele. Kilka prac Kenara powstałych po  wojnie znajdowało się już w zbiorach Muzeum Tatrzańskiego, natomiast nie był w nich dotychczas reprezentowany przedwojenny okres twórczości artysty. Zakup pozwolił tę lukę uzupełnić. 

Rzeźba „Matka Boska Ostrobramska” odlana została z oryginału gipsowego z 1937 r. – jedynego zachowanego spośród  czterech przedwojennych, gipsowych szkiców o tej tematyce. Pozostałe trzy zaginione rzeźby znane są tylko z fotografii. Temat ten Kenar podejmował wcześniej, rzeźbiąc Matkę Boską Ostrobramską do ołtarza projektu Wojciecha Jastrzębowskiego (1884-1963), znajdującego się na statku pasażerskim M/S Piłsudski w roku 1934, a także w zachowanej kapliczce cmentarza wileńskiego na Rossie w 1936.

Rzeźba „Anioł grający” to odlew z oryginału gipsowego z 1938 r. Zachowany gips jest szkicem do drewnianej rzeźby ołtarzowej przeznaczonej do kaplicy Sanatorium Dziecięcego w Kuźnicach, projektowanej przez architekta Mariana Wimmera i niezrealizowanej  z powodu wybuchu wojny. Wimmer był wówczas dyrektorem zakopiańskiej Szkoły Przemysłu Drzewnego, a Kenar pracował w niej jako nauczyciel rzeźby przez jeden rok szkolny, do września 1939 r.

Obydwa odlewy wykonane zostały w 2010 roku przez odlewnika Marka Żebrowskiego, staraniem Towarzystwa Przyjaciół Twórczości Antoniego Kenara, pod nadzorem córki artysty. 

Od 31 października 2012 ostatnio zakupione dwie prace oglądać można na eskpozycji poświęconej Antoniemu Kenarowi w Galerii Sztuki XX wieku w willi Oksza. Prezentowane są wraz z innymi dziełami artysty, znajdującymi się w zbiorach Muzeum Tatrzańskiego. 

Sfinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.