Nowe wystawy czasowe Tatrzańskiego Parku Narodowego

Niedawno TPN zaprezentował trzy nowe wystawy czasowe. W Centrum Edukacji Przyrodniczej przy ulicy Chałubińskiego 42a można podziwiać ciekawą ekspozycję "Rok w Tatrach" pokazującą świat flory i fauny tatrzańskiej w rytmie zmieniających się pór roku oraz wystawę poswięconą Tadeuszowi Zwolińskiemu - zakopiańskiemu kartografowi, fotografowi, speleologowi, księgarzowi i wydawcy w 100- lecie wydania mapy Tatr Polskich. Natomiast w Kuźnicach otwarta zaostała wystawa plenerowa zatytułowana "Widoki Tatr i Zakopanego z pracowni Stanisława Bizańskiego".

Rok w Tatrach

Zapraszamy do Centrum Edukacji Przyrodniczej TPN przy ulicy Chałubińskiego 42a w Zakopanem na wystawę opisująca świat flory i fauny tatrzańskiej w rytmie zmieniających się pór roku. Zwiedzając wystawę dowiesz się:

- jak zimują niedźwiedzie, kozice i świstaki,

- jak drapieżniki zdobywają pokarm,

- w jaki sposób rośliny przystosowały się do życia w górach,

- poznasz tragiczną historię niedźwiedzia z Doliny Iwaniackiej,

- zobaczysz norę świstaka w zimie,

- obejrzysz filmy z fotopułapek,

- poznasz historię utworzenia Tatrzańskiego Parku Narodowego,

- nauczysz się, jak należy się zachowywać w parku narodowym, co powinieneś wziąć na wycieczkę w góry oraz jak podpatrywać przyrodę.

Wystawa czynna od poniedziałku do soboty w godzinach 8-16. Wstęp bezpłatny.

Tadeusz Zwoliński - zakopiański kartograf, fotograf, speleolog, księgarz i wydawca w 100- lecie wydania mapy Tatr Polskich

Tadeusz Zwoliński (ur. 16.10.1893 r. w Krakowie, zm. 27.11.1955 r. w Zakopanem), syn Leonarda, założyciela pierwszej księgarni w Zakopanem, i Zofii ze Stępkowskich. W lipcu 1911 roku zdał maturę w Gimnazjum św. Anny (Nowodworskim) w Krakowie, a następnie podjął studia na politechnice we Lwowie. Po roku zrezygnował i przeniósł się do Krakowa, gdzie studiował przez trzy semestry geografię i geologię. W lutym 1914 roku przeniósł się do Lwowa; tam przez kilka miesięcy pracował w zakładzie znakomitego kartografa Eugeniusza Romera i kontynuował studia geograficzne. Jesienią 1914 roku otrzymał powołanie do Legionów. Większą część służby odbył w Biurze Technicznym Departamentu Wojskowego, pełniąc funkcję kartografa i topografa, a okresowo fotografa. W 1918 roku przeszedł do tworzącego się Wojskowego Instytutu Geograficznego, a w 1919 roku jako kartograf i znawca Tatr i Podtatrza został przydzielony do polsko-czechosłowackiej komisji delimitacyjnej. Pracował przy wytyczaniu granicy w Tatrach oraz na Spiszu i Orawie. W 1922 roku wystąpił z wojska i powrócił do Zakopanego, gdzie w latach 1923–1950 prowadził wspólnie z bratem Stefanem odziedziczoną po ojcu księgarnię, wykorzystując w swojej pracy kartografa, publicysty, wydawcy i księgarza nabytą wiedzę i umiejętności.

Tadeusz Zwoliński poznawał Tatry najpierw pod opieką rodziców, a po maturze samodzielnie, najczęściej w towarzystwie młodszego o siedem lat brata i rówieśników. Tatrzańskim zainteresowaniom poświęcał wszystkie wolne chwile. Organizował wycieczki w góry i do jaskiń, doskonalił umiejętność jazdy na nartach, uczył się fotografii, poznawał tajniki taternictwa, malował swoje pierwsze pejzaże, a także podejmował rozmaite prace na potrzeby księgarni. W 1911 roku na polecenie ojca namalował blisko 300 kart z zakopiańskimi motywami zdobniczymi, które eksponowano na Wystawie Przemysłowej we Lwowie. W tym też czasie rozpoczął prace nad swoją pierwszą mapą Tatr w skali 1:37 500, która ukazała się drukiem 100 lat temu – w lipcu 1912 roku. Mapa ta dzięki uznaniu i popularności, jakimi cieszyła się wśród turystów, miała siedem wydań do roku 1932, a każde następne było poprawiane i aktualizowane przez autora.

Od 1922 roku T. Zwoliński wydawał pod różnymi tytułami przewodnik po Tatrach i Zakopanem: Zakopane. Krótki przewodnik po Zakopanem i okolicy (1922), Przewodnik po Zakopanem i Tatrach (1925), Przewodnik po Tatrach i Zakopanem (1927, 1930, 1937, 1946, 1948), Tatry Polskie (1951, 1953). Pierwsze cztery wydania opracował wspólnie z bratem. Po śmierci autora ukazały się kolejne wydania przewodnika (aktualizowane przez Józefa Nykę: Przewodnik po Tatrach (1958), Tatry (1961, 1966).
Witold H. Paryski uznał, że od czwartego wydania był to najlepszy przewodnik turystyczny po Tatrach. Tadeusz Zwoliński opracował i wydawał także szereg innych przewodników turystycznych, bardziej popularnych, oraz przewodniki narciarskie: Zakopane i Tatry Polskie w zimie (1934), Tatry i Zakopane w zimie (1946), Zima w Tatrach (1951, wyd. drugie 1953), a ponadto przewodnik po Podhalu Zakopane i Podhale (1951, wyd. drugie 1953).

W 1923 roku Zwoliński wraz z bratem rozpoczął systematyczne poszukiwania i badania jaskiń tatrzańskich, a wyniki tych prac ogłaszał w czasopismach turystycznych. W 1923 roku w „Wierchach” opublikował napisany ze znawstwem tekst o krasie tatrzańskim Nieznane groty Doliny Kościeliskiej. Był współodkrywcą kilkudziesięciu nowych obiektów i przyczynił się wraz z bratem do poznania rozległych partii w jaskiniach znanych już wcześniej, m.in. Kasprowej Niżniej, Magurskiej, Zimnej i Mylnej. Był autorem planów większości badanych jaskiń.

W okresie międzywojennym T. Zwoliński opracował i wydał nową mapę tatrzańską: Tatry, cz I. Tatry Wysokie i Bielskie w skali 1:40 000 (1931). Druga jej część obejmująca Tatry Zachodnie nie ukazała się ze względu na wysokie koszty druku. Mapę Tatr Zachodnich w skali 1:40 000 wydano w 1948 roku, ale jej nakład w całości został zniszczony przez rosyjską cenzurę wojskową. Zwoliński wydał także mapę Tatry w skali 1:50 000 (1936, wyd. drugie 1948). W swoim czasie obie były uznawane za najlepsze mapy turystyczne Tatr. Opracował i publikował też przeglądowe mapy tatrzańskie w skali 1:100 000 i 1:200 000, mapy perspektywiczne, wśród których wyróżniała się mapa Tatry widok od północy (1936), a także mapy obejmujące obszar Spisza i Orawy. W latach międzywojennych opracował wspólnie ze Zbigniewem Korosadowiczem mapę plastyczną Tatr dla Muzeum Tatrzańskiego.

Tadeusz Zwoliński wraz z bratem Stefanem należeli w okresie międzywojennym do najlepszych fotografów tatrzańskich. Ich zdjęcia ukazywały się w licznych publikacjach, a także były wydawane (od 1914 roku) w formie pocztówek, panoram i albumików.

Od 1912 roku Zwoliński należał do Sekcji Ochrony Tatr Towarzystwa Tatrzańskiego, a od 1913 do Towarzystwa. W okresie międzywojennym i po drugiej wojnie światowej był aktywnym działaczem PTT. Przez wiele lat działał w zarządzie Oddziału Zakopiańskiego, a w latach 1946–48 był członkiem ZG PTT. Ponadto pracował w różnych sekcjach i komisjach PTT (m.in. w Komisji Przewodnickiej i w zarządzie TOPR), a następnie w PTTK. W latach międzywojennych nadzorował znakowanie szlaków turystycznych w Tatrach Polskich.

Zmarł w Zakopanem i został pochowany na cmentarzu na Pęksowym Brzyzku.

Wystawa czynna w Centrum Edukacji Przyrodniczej do 30 czerwca 2012.

Widoki Tatr i Zakopanego z pracowni Stanisława Bizańskiego

Zapraszamy do Kuźnic na wystawę plenerową poświęconą działalności pracowni fotograficznej Stanisława Bizańskiego. Na reliktach dworu można ogladać 40 plansz z fotografiami Zakopanego i Tatr z lat 1885-1903. Zakład Fotografii Artystycznej Bizańskich zasłynął jako jeden z najlepszych w historii i zasłynął wydaniem w 1900 roku dwóch albumów z widokami Tatr. Zdjęcia z tych albumów pochodzą z lat 80 i 90 XIX wieku.

źródło: www.tpn.pl