Walenty Obrochta – wspomnienie w 5. rocznicę śmierci

14 lutego, akurat w Dzień Walentego, odbyły się kolejne posiady w siedzibie Związku Podhalan w Zakopanem. Wieczór poświęcony był jednej ze znaczących postaci zakopiańskiej społeczności ostatnich kilkudziesięciu lat – śp. Walentemu Obrochcie w piątą rocznicę śmierci.

Posiady otworzyła Zofia Majerczyk-Owczarek, która przywitała muzykę, gości i prelegentów.

Spotkanie prowadzili: wdowa Józefa Obrochtowa i publicysta Adam Kitkowski. Do Białej Izby przybyli m. in. – rodzina Obrochtów, rodzina Czechów, przyjaciele Walentego z czasów sportowych, nauczycielskich, jego uczniowie, turyści. Szkoda, że na wieczornicę nie przyszli działacze Związku Podhalan i samorządowcy.

Historię rodziny Obrochtów i dzieje rodzinnego domu „Walka” Obrochty przypomniał. Adam Kitkowski, dokumentując opowieść licznymi zdjęciami z „rodzinnego albumu”. Natomiast obecna właścicielka „Obrochtówki” ( dom powstał w 1898r. i wybudował go Jan Obrochta, dziadek Walentego, a brat słynnego Bartusia ) Józefa wspominała wieloletnie życie małżeńskie i towarzyskie, cytując fragmenty spisanych wspomnień. Powiedziała, że życzeniem mojego męża, zapisanym w testamencie, jest to, by w części naszego domu powstała izba pamięci wszystkich Obrochtów. Staram się to życzenie spełnić. Myślę, że w przyszłym roku na wiosnę będę mogła Państwa zaprosić na otwarcie.

Prelegenci przypomnieli pracę zawodową Walentego, który był inżynierem – architektem, pracował w wielu przedsiębiorstwach i instytucjach na Podhalu. Przypomnieli również wielokierunkową i różnorodną działalność społeczną  tego znamienitego górala – regionalną, był współtwórcą  wtorkowych spotkań zwanych posiadami i przez wiele lat  prowadził je, pracował w komitecie organizacyjnym pierwszych edycji Międzynarodowego Festiwalu Folkloru Ziem Górskich, był działaczem Związku Podhalan, w tym jego honorowym członkiem, ekologiczną - pisał artykuły do czasopism ekologicznych, wygłaszał odczyty, pisał programy nauczania, pedagogiczną – wycieczki krajoznawcze, spotkania z młodzieżą, wspólne tworzenie dokumentacji o architekturze Podhala.

W czasie wieczoru głos zabierali m. in.: Antoni Marmol – mówił o karierze zawodniczej swojego przyjaciela Walentego, jego „wyczynach” jako narciarza,  Jerzy Bortnik, mówił o posiadach, które prowadził i organizował Walenty, Marek Zaniewski, mówił o działalności pedagogicznej swojego nauczyciela, Zofia Majerczyk-Owczarek wspominała działalność regionalną i społeczną wujka „Walka”.

Na Bartusiowi nutę co pewien czas przygrywała kapela z Olczy w „klasycznym”, trzyosobowym składzie. Z zaciekawieniem opowieściom przysłuchiwali się turyści i młode pokolenie Podhalan.

W ostatniej części wieczoru prelegenci wspominali zamiłowania inżyniera Obrochty, czyli fotografowanie, stolarstwo i podróże. Pokazano także niektóre jego prace publicystyczne.

To był ciekawy wieczór o prawdziwym góralu Skalnej Ziemi, który był wolny jak orzeł, mądry jak sowa i pracowity jak mrówka. Takich ludzi już mało na naszym Podhalu i w naszej Ojczyźnie.

Walenty Obrochta (11 luty 1931- 12 styczeń 2007)

Urodził się na Podhalu w rodzinie góralskiej. Tu ukończył szkołę podstawową i średnią, a potem wyjechał na studia do Krakowa. Był inżynierem architektem ze specjalnością urbanistyczną,  absolwentem Politechniki Krakowskiej. Był sportowcem, miłośnikiem Tatr i ekologiem. Pracował w PBO „Podhale” w Zakopanem. Pracował również w latach 1975 - 1984 jako nauczyciel przedmiotów zawodowych w Technikum Budowlanym w Zakopanem. Był wieloletnim działaczem Związku Podhalan, zasiadał we władzach związku, a od 1999r. był jego członkiem honorowym Razem z Bolesławem Karpielem Bułecką był organizatorem „posiadów” wtorkowych w Białej Izbie ZP. Często sam je prowadził, nagrywał i spisywał.

Walenty Obrochta był wielokrotnym akademickim Mistrzem Polski, na co dzień reprezentantem zakopiańskiego AZS - reprezentował Polskę na Akademickich Mistrzostwach Świata i uczestniczył I Mistrzostwach Narciarskich Politechniki Krakowskiej. Był  ceniony nie tylko pod Tatrami, ale i w całej Polsce.

Pisał artykuły i publikacje dotyczące architektury Zakopanego, ochrony przyrody i ekologii na Podhalu oraz opracowania dotyczące historii Związku Podhalan, np. Kilka krótkich i obiektywnych informacji na temat Zakopanego i Tatrzańskiego Parku Narodowego, Związek górali w Zakopanem pod wezwaniem błogosławionego Jędrzeja Boboli.

Walenty Obrochta w latach 80–tych był radnym i zastępcą przewodniczącego Miejskiej Rady Narodowej w Zakopanem. Był członkiem Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego i Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego. Kandydował w 1991r. do Sejmu RP listy ZSL.

Jako prezes Klubu Wspierania Tradycji i Rozwoju Skalnego Podhala im. S. Witkiewicza pisał w 1998 roku z goryczą odnośnie pomysłów i zakopiańskich aspiracji do organizacji igrzysk olimpijskich: Korzystając właśnie z ekonieświadomości społecznej budują to przedsięwzięcie na gigantycznej dezinformacji Sejmu, Senatu, rządu i społeczeństwa, wydając równocześnie bez ograniczeń społeczne pieniądze. Nasza nieduża grupa, która jest zdecydowanie przeciwna temu zamierzeniu, wspierana przez wybitnych znawców zarówno sportu, jak i ochrony środowiska z całego kraju, widziana jest przez inicjatorów tego przedsięwzięcia jako ludzie nienormalni.

Wnuk młodszego brata Bartusia, Jana - architekt Walenty Obrochta - zgłębiał genealogię rodu Obrochtów, ale nie zdołał odkryć wcześniejszych dziejów rodu. Kiedyś natrafił na notatkę w "Tygodniku Podhalańskim", której autor - niejaki Stefan Tyszkiewicz - opisywał XVI-wieczną migrację Szkotów do Polski. Na Podhale mieli uciec przed prześladowaniami katolików. W tekście kilkakrotnie przewija się nazwisko Obrochta. Stąd Walenty wywodzi szkockie korzenie rodu.

W roku 1898 przy ulicy Kraszewskiego Jan Obrochta, dziadek Walentego, wybudował piękną willę, która przyciąga typową podhalańską architekturą i prezentuje kwintesencję góralskiego stylu i kultury. Sam Jan Obrochta był z kolei znanym na Podhalu "budarzem", majstrem u Stanisława Witkiewicza, twórcy stylu zakopiańskiego.

Na przełomie XIX i XX wieku pensjonat prowadziły panie Marchlewskie, siostry Juliana, znanego później rewolucjonisty. Willa ta odwiedzana była przez Stefana Żeromskiego, Mariusza Zaruskiego, Stanisława Witkiewicza czy  Henryka Sienkiewicza.

Walenty Obrochta wpadł na pomysł, by otworzyć w willi pierwszą regionalną karczmę, która mogłaby serwować najlepsze dania kuchni góralskiej dla osób, które odwiedzają Zakopane. Karczma „Obrochtówka” została otworzona w 1971 roku jako zakład gastronomiczny Gminnej Spółdzielni „Samopomoc Chłopska" w Zakopanem. W karczmie grała gościom kapela góralska. Bywali w niej m. in.: Czesław Niemen, Skaldowie, Anna German, która miała tu swoje przyjęcie weselne. Karczma regionalna działa do dzisiaj i jest sławna w całej Polsce, ostatnio dzięki redaktorce Magdzie Gessler.

Walenty Obrochta był wydawcą czasopisma „Zowaternik”, w którym propagował idee regionalizmu podhalańskiego i zagadnienia ekologii. Pisywał również do innych czasopism, a szczególnie do miesięcznika „Eko Świat”. Z zamiłowania był podróżnikiem, m. in. odbył kilka podróży po Półwyspie Skandynawskim i Stanów Zjednoczonych.

W jego wspomnieniach czytamy: Jest lipiec 2000 rok i od stycznia tegoż roku postanowiłem całkowicie zrezygnować z czynnej działalności społecznej, ponieważ po prostu „nie trawię” sposobu prowadzenia tej działalności przez moich młodszych kolegów w nowej sytuacji społ.-polit. Jestem rocznikiem 1931, a od lutego 2000 roku zacząłem 70 rok życia. Nie jestem zgorzkniałym „staruszkiem”, któremu nic i nikt się nie podoba. Odwrotnie, jestem zwolennikiem nowoczesności, ale wyłącznie zdrowej, ponieważ nie tylko nie zachwycam się, ale również nie popieram „zachodnich śmieci wrzucanych do polskiego ogródka” i brzydzi mnie dorabianie się za wszelką cenę, szczególnie kosztem innych ludzi. Inaczej mówiąc, jestem pokoleniem, w którym honor i godność muszą iść razem.

Walenty Obrochta zmarł 12 stycznia 2007 roku i  pochowany został na nowym cmentarzu w Zakopanem.