"Karpaty łączą" – spotkanie informacyjno-szkoleniowe w „Jasnym Pałacu”

14 lutego w siedzibie Tatrzańskiej Agencji Rozwoju, Promocji i Kultury w Zakopanem odbyła się ciekawa konferencja zatytułowana „Karpaty łączą – mechanizm konsultacji i współpracy dla wdrażania Konwencji Karpackiej”. Ten projekt jest współfinansowany przez Szwajcarię w ramach szwajcarskiego programu wspólpracy z nowymi krajami członkowskimi UE.

Organizatorem spotkania naukowców, przedstawicieli organizacji pozarządowych, producentów i samorządowców była Tatrzańsko-Beskidzka Spółdzielnia Producentów „Gazdowie” i Stowarzyszenie Szlak Oscypkowy.

Otwarcia konferencji dokonali: Andrzej Gąsienica Makowski – starosta tatrzański i Kazimierz Furczoń - prezes  Tatrzańsko-Beskidzkiej Spółdzielni Producentów „Gazdowie”.

Starosta podkreślił wartość edukacyjną i integracyjną takich spotkań. Zaznaczył, że pasterstwo łączy się nie tylko z tradycją podhalańskiej ziemi, ale ma szerszy aspekt, gdyż łączy się z historią i kulturą całych Karpat. Nie należy zapominać, że dzisiaj pasterstwo na Podhalu, choć tzw. kulturowe, daje dobry impuls turystyce i zrównoważonemu rozwojowi regionu Podtatrza.

Prezes Furczoń podziękował za tak liczne przybycie na konferencję przedstawicieli różnych środowisk. Prowadzącym spotkanie w „Jasnym Pałacu” był Józef Michałek, reprezentujący spółdzielnię „Gazdowie”. Trzeba podkreślić, że wystąpienia prelegentów były bardzo merytoryczne, a dyskusja ogniskowała się wokół zagadnień poruszanych na konferencji.

Pierwszym prelegentem był hodowca owiec - baca z Żywiecczyzny – Piotr Kuhut. Przedstawił ciekawy projekt o nazwie „Redyk Karpacki2013”, który nawiązuje do wspólnej historii mieszkańców Karpat. Projekt dotyczy przejścia redyku, symbolicznej ilości owiec – ok. 300, od rumuńskiej Transylwanii do polskiego Beskidu Śląskiego, przez regiony, a tym samym kraje, należące do tzw. Łuku Karpat. Przejście byłoby w tempie pasienia, czyli nawiązywałoby do pasterstwa transhumacyjnego. Prelegent powiedzial, że nawiązano już wspólpracę z Rumunią, Ukrainą i Czechami. Na koniec baca postawił tezę, że „w górach jak nie wiadomo o co chodzi – to chodzi o ślebode!”.

Drugim prelegentem była Monika Szewczyk, reprezentująca Centrum Informacji o Środowisku w Warszawie (UNEP/GRID). Wystąpienie dotyczyło mechanizmu konsultacji i współpracy dla wdrażania Konwencji Karpackiej (KIK/32). Prelegentka podkreśliła, że Konwencja Karpacka to projekt wdrażany od kilku lat. Czynny udział w tym przedsięwzięciu zadeklarował Uniwersytet w Genewie. W ramach konwencji chodzi m.in. o zachowanie wspólnego dziedzictwa kultury i przyrody Karpat, a także o ochronę różnorodności biologicznej i krajobrazowej polskich obszarów górskich.

W kolejnym wystąpieniu pt. „Tradycyjna gospodarka pasterska w Karpatach” Józef Michałek zwrócił uwagę zebranych na problem budowania kapitału społecznego w ramach całych Karpat. Wskazał również na wagę promowania przede wszystkim pasterstwa tradycyjnego. Na koniec postawił pytanie – czy jesteśmy w stanie budować jeden „organizm Karpat” w Polsce i poza nią?

Następnie referat wygłosił prof. dr hab. Wiesław Musiał z Instytutu Ekonomiczno-Społecznego na Uniwersytecie Rolniczym w Krakowie. Profesor przedstawił temat „Wstępnej koncepcji organizacji i funkcjonowania grupy pasterskiej prowadzącej wspólny wypas owiec na dodzierżawianych, rozdrobnionych gruntach rolnych”. Naukowiec na wstępie postawił tezę, że głównym problemem polskiego rolnictwa jest rozdrobnienie ziemi. A do tego, zdaniem prelegenta, duża jej część przestała pełnić podstawową funkcję – nie rodzi! Profesor wskazał na wielką szansę, jaką mają obecnie wsie górskie. Tą szansą jest powrót do owczarstwa i wypasu owiec. W wystąpieniu przedstawił zasady nowego systemu gospodarowania na tradycyjnych terenach wypasowych. Zaliczył do nich m.in. powstanie stowarzyszenia właścicieli ziemi oferowanej do wypasu zespołów (grup) pasterskich, organizatorów i partnerów gospodarowania.

Na koniec prof. Musiał podkreślił, że trzeba „walczyć” o różnorodne dopłaty do produkcji rolnej w ramach UE i w programach wieloletnich zapisać ich rewaloryzację. I drugi problem to zatrzymanie procesu degradacji ziemi rolnej.

Ostatnim prelegentem była Monika Ochwat-Marcinkiewicz reprezentująca Stowarzyszenie Ekopsychologia. Jej wystąpienie dotyczyło tematu „Porozumienie Karpackie – Karpaty Naszym Domem – działania na rzecz zrównoważonego rozwoju regionu Karpat”. Przedstawicielka tej pozarządowej organizacji przypomniała, że konsultacje społeczne trwają już od 2005 r. i wzięło w nich udział ok. tysiąca osób. Problematyka „Porozumienia Karpackiego” dotyczy w Polsce 119 gmin górskich – dodała.

Prowadzący to spotkanie zaproponował dyskusję nad wystąpieniami. Głos w dyskusji zabierali m.in.: Jan Zachwieja, reprezentujący Izbę Rolniczą, Franciszek Bachleda Księdzularz, radny Sejmiku Wojewódzkiego, Stanisław Pasoń, hodowca z Sądecczyzny, Józef Michałek, Adam Kitkowski, reprezentujący Starostwo Powiatowe w Zakopanem.

Pan Kazimierz Furczoń od Izby Rolniczej otrzymał medal i dyplom za zasługi dla rozwoju hodowli owiec.

Na koniec Józef Michałek podziękował wszystkim za przybycie, a gospodarzom miejsca za gościnę. Natomiast Adam Kitkowski zaprosił zgromadzonych na sympozjum o jagnięcinie „Jagnięcina – tak. To jest naski smak!”, które odbędzie się w dniach 29-30 marca w siedzibie TARPiK w Zakopanem.