W stronę Pysznej po raz wtóry...

W czwartek, 23 lutego 2012 r. odbyło się kolejne spotkanie pod szyldem „Muzeum Tatrzańskie w Dworcu Tatrzańskim”. Cykl ma już swoją bogatą historię, a jego pomysłodawcą i zarazem głównym prowadzącym jest Wojtek Szatkowski. Dla mnie było to drugie spotkanie, które miałem przyjemność współprowadzić, a temat dotyczył Hali Pysznej i nieistniejącego już, owianego legendami schroniska SN PTT Zakopane.

O ile to pierwsze nasze spotkanie, dotyczyło zdobywania Tatr latem, za czasów Dra Tytusa Chałubińskiego i Sabały, to tym razem była mowa o zdobywaniu Tatr zimą. Ze szczególnym uwzględnieniem magicznego klimatu i niepowtarzalnej atmosfery schroniska, w dziś niedostępnej dla turystów części Tatr. Dawniej Hala Pyszna była bardzo ważnym ośrodkiem pasterskim. Jej bujna roślinność zapewniała pożywienie dla zwierząt hodowlanych na długie lata i najprawdopodobniej stąd wywodzi się jej nazwa. Pyszna w gwarze znaczy tyle, co bujna. To właśnie tu przed laty wyrabiano sławny na całe Tatry sery bruski. Były to duże, walcowate sery z wyciskanym ornamentem. Od 1909 r., kiedy to zaczęło działać schronisko, przerobione z szałasu pasterskiego, Pyszna kojarzyła się przede wszystkim z bajecznym i wymarzonym terenem narciarskim. Podczas spotkania wielokrotnie odwoływaliśmy się do cytatów z książki „W STRONĘ PYSZNEJ” Wandy Gentil – Tippenhauer i Stanisława Zielińskiego oraz do przewodnika autorstwa Józefa Oppenheima „SZLAKI NARCIARSKIE TATR POLSKICH”. Zrobiliśmy to z dwóch powodów. Po pierwsze, żeby dokładniej oddać klimat tamtych czasów, a po drugie, żeby zaprezentować piękno i niepowtarzalność stylu literackiego tych dwóch, ważnych pozycji w literaturze górskiej. Do Dworca Tatrzańskiego przyszło ok. 100 osób. Bardzo miło, że goście tak licznie dopisali, bo to jest determinujące i mobilizujące do dalszego działania. Ważnym punktem spotkania i niewątpliwą gratką była prezentacje czterech nie pokazywanych dotąd zdjęć schroniska ze zbiorów Jerzego Kapłona. Dzięki temu poszerzył nam się obraz, albo dopełnił, ponieważ budynek został spalony przez Niemców w 1945 r. a z racji tego, że dziś Hala Pyszna jest ścisłym rezerwatem, nie możemy obejrzeć nawet miejsca, na którym stał. Możemy tam zaglądać jedynie dzięki wyobraźni, dawnym fotografiom i wspomnieniom. Poświeciliśmy dużo miejsca na pokazanie zdjęć z tego rejonu, na przypomnienie topografii i opowiedzieliśmy o walorach Kotła Pyszniańskiego z punktu widzenia narciarza, zarówno tego początkującego jak i tego zaprawionego w bojach „wyrypiarza”. Mówiliśmy o tak ważnych postaciach dla historii narciarstwa zakopiańskiego jak Stanisław Barabasz, Mariusz Zaruski, Józef Oppenheim, Stanisław Zdyb, Leon Loria, Józef Lesiecki, Gustaw Kaleński czy Henryk Bednarski. Dziś nie ma już tego schroniska, odeszli ludzie, którzy tworzyli historię, ale zostały opisy tamtych zdarzeń, opisy przyrody, które są aktualne po dziś dzień. Dzięki nim możemy dowiedzieć się, jakie dawniej były śniegi, jak Józef Oppenheim zbierał górskie doświadczenia związane z lawinami, mgłą i wiatrem. Tym zagadnieniom poświecił dużo miejsca w swoim przewodniku. Zagrożenia terenu zobrazowaliśmy przygodami, jakie spotykały bywalców Pysznej. Mowa była m.in. o tym jak Józef Oppenheim spadał z nawisem z Iwaniackiej Przełęczy, jak spadał żlebem Babich Nóg, jak Byrcyn z Krzeptowskim zjeżdżali na nartach z Pyszniańskiej Przełęczy. Były zdarzenia poważne i mrożące krew w żyłach, ale były też zabawne, z dużą dawką humoru. Cały ten bogaty scenariusz wieczoru, jak również wspaniali goście, wśród których pojawiła się Zofia Fortecka i opowiedziała nam swoje wspomnienia ze schroniska na Hali Pysznej, spowodowały, że wieczór dostarczył wiele interesujących informacji, doznań i pozwolił przenieść się „na stare ślady nart, na trasy zimowych wyryp po Tatrach Zachodnich”.

Na kolejne spotkanie w Dworcu Tatrzańskim zapraszamy w dniu 22 marca.

Wojciech Szatkowski dziekuję Panu Józefowi Hojdzie za wsparcie w organizacji wieczoru.