85-lecie Oddziału Związku Podhalan im. bł. Jana Pawła II w Zębie

28 października miały miejsce uroczyste obchody 85-lecia Oddziału Związku Podhalan im. bł. Jana Pawła II w Zębie. Uroczystość rozpoczęła się Mszą św. w kościele pw. Św. Anny w Zębie, a następnie część oficjalna oraz mniej oficjalna odbyły się w restauracji „Śleboda”. W obchodach wzięło udział wielu znamienitych gości, reprezentacje parlamentu, samorządów, Zarządu Głównego Związku Podhalan oraz poczty sztandarowe i delegacje zaprzyjaźnionych oddziałów Związku Podhalan. Jubileusz uświetnił występ gospodarzy – członków Związku Podhalan, którzy wraz z zespołem „Zbójnicek” przedstawili sztukę Jana Guta Mostowego pt. „Posiady góralskie”.

Warto przy tak wspaniałej okazji trochę powspominać...

Aby dostrzec początki Związku Podhalan w Zębie, trzeba sięgnąć do lat 20-tych XX wieku. Wtedy to ksiądz Słonka z parafii w Poroninie – człowiek bardzo aktywny i światły – inicjował różne formy społecznej aktywności, grupował ludzi wokół pracy dla innych, a wykorzystując miejscowe walory kultury regionalnej doprowadził do stworzenia tu związkowego ogniska.

Działo się to w czasie, kiedy po pożarze kościoła w Poroninie w 1915 r. Zębianie postanowili budować u siebie własny kościół i starali się o utworzenie parafii. Co prawda kościół służył już od 1921 r., ale parafię ustanowił książę Metropolita Krakowski kard. Adam Sapieha dopiero w 1932 r. na zachowanych z tego okresu starych fotografiach widnieje już w sposób nie budzący wątpliwości sztandar ZP w Zębie. Jego działalność w sposób naturalny wiązała się z życiem parafii, a kolejni księża proboszczowie byli aktywnymi organizatorami wielkiego społecznego góralskiego działania. W latach 1932 – 41 był nim pierwszy proboszcz Zębiański – ks. Wiktor Błotko, po nim od 1941 r. – ks. Ludwik Mizera. W tym czasie organizowano w Zębie kursy kroju i szycia, kursy gotowania, działały koła dziewcząt i kawalerów.

Wojna zmusiła do wyciszenia tej pracy. Związkowy sztandar ukryto jednak przed okupantem jako symbol polskości, symbol góralskiej tożsamości.

Nie było też warunków do prężnej i widocznej działalności Związku w latach 50- i 60-tych. Tak było w Zębie, tak było i po innych podhalańskich wsiach. Tak się jednak dobrze poskładało, że na terenie dawnej Gminy Tatrzańskiej działał Tatrzański Oddział ZP, który obudził w 1989 r. podhalańskie dziedziny i doprowadził w nich do odtworzenia struktur ZP.

W 2002 r. sporządzono replikę sztandaru dodając w piersi orła białego wizerunek Jana Pawła II, obranego za patrona Oddziału Związku Podhalan w Zębie. Replika została poświęcona w 2002 r. podczas obchodów 75-lecia Oddziału ZP w Zębie.

Wiele informacji o naszym Oddziale pochodzi ze wspomnień najstarszych mieszkańców Zębu. I to oni potwierdzają, że nie było w Zębie ani jednego odpustu, ani jednej procesji Bożego Ciała, żeby nie uczestniczył w nich nasz związkowy podhalański sztandar, a prezes Jan Staszel Maciara wytrwale tego pilnował. Po jego śmierci przez 10 trudnych lat prezesował naszej organizacji Jan Stoch Grodkowian, następnie w latach 1989 – 90 Franciszek Naglak Pisorz, od 1990 do 2005 r. – Andrzej Lassak Oborny,  w latach 2005 – 2011 Tomasz Słodyczka, od 2011 po dziś dzień – Anna Stoch.

Należy podkreślić, iż wizytówką Oddziału Związku Podhalan w Zębie już od 1964 r. jest zespół „Zbójnicek” oraz „Mały Zbójnicek”. Sukcesy zespołu zostały uwieńczone tym największym – złotą ciupagą na Międzynarodowym Festiwalu Ziem Górskich w Zakopanem w 2010 r. To właśnie zespół „Zbójnicek” już od lat wychowuje rzesze członków naszego Oddziału ZP, dba o zachowanie góralskiej tożsamości, zachowanie  tradycji,  wpaja szczególnie w tych najmłodszych członków zespołu dumę z dziedzictwa przekazanego nam przez naszych ojców, dziadków i pradziadków. 

W tym miejscu pragniemy jeszcze raz serdecznie podziękować wszystkim osobom, które przez szereg lat ciężko pracowały, poświęcały swój wolny czas i niejednokrotnie rodzinne obowiązki dla dzieła wyższego, dla zachowania tradycji i naszej góralskiej tożsamości, a w ostatnim czasie przyczyniły się do uświetnienia tak znamienitej rocznicy oraz wszystkim gościom, którzy zaszczycili nas swoją obecnością – „Bóg Wom zapłoć!”