3 Maja na Przysłopie

Mieszkańcy Szczawnicy, przebywający na szlaku turyści oraz delegacja gości z Węgier przebywająca w Pieninach z okazji Dni Przyjaźni Polsko-Węgierskiej uczcili rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 Maja nabożeństwem na Przysłopie, z dala od centrum uzdrowiska.

Po złożeniu kwiatów na Pomniku upamiętniającym śmierć partyzantów AK i odśpiewaniu hymnu uczestnicy wzięli udział we mszy świętej. Odprawiono ją przed kapliczką wystawioną na miejscu domu sześcioosobowej rodziny Fijasów i Dychałów spalonej żywcem przez żandarmerię niemiecką i funkcjonariuszy Gestapo za udzielanie pomocy partyzantom. Tradycyjnie przed nabożeństwem spalono makietę chaty góralskiej na pamiątkę tragicznych wydarzeń lat minionych. 

Organizatorzy – władze Szczawnicy oraz Parafia podziękowali również pani Tokarczyk, która przekazała polanę, na której znajduje się kaplica parafii rzymskokatolickiej . W najbliższym czasie rozpocznie się generalny remont kaplicy – pomnika. 

Na tablicy upamiętniającej tragedię widnieje napis: ”Dnia 8 grudnia 1944 r. roku/ w tym miejscu/ została spalona żywcem rodzina Fijasów/ wraz z całym dobytkiem i zabudowaniami/ przez faszystów niemieckich/ Ś†P / FIJAS ANDRZEJ - lat 76/ FIJAS ANNA – lat 68/ FIJAS GENOWEFA – lat 6/ DYCHAŁA ZOFIA – lat 44/ DYCHAŁA HELENA – lat 3/ DYCHAŁA JULIA – lat 1/ Zginęli za wolność Ojczyzny/ Boże przyjmij Ich ofiarę/ Społeczeństwo Szczawnicy/ 3 maj 1999 r.”

W walce na Przysłopie , jaka rozegrała się 21 lutego 1944 roku , pomiędzy hitlerowcami i oddziałem AK por. „Zawiszy” poległo pięciu partyzantów. Polegli śmiercią bohaterów: pchor. Bolesław Durkalec „Sławek”, strz. Józef Rogal „Strzała”, strz. Jan Rogal „Żbik”, strz. Józef Cyrwus „Kruk”, strz. Franciszek Klimowski „Wicher”. Po stronie niemieckiej zginęło trzech napastników, w tym oprawca z „Palace” - oberscharführer Franz Maywald. Kolejnych dwóch było rannych. 

Po wydarzeniu na Przysłopie Niemcy – jak to mieli w zwyczaju - okrutnie się zemścili na bezbronnej ludności cywilnej. Jest też i tragiczny wątek zakopiański. Hitlerowscy towarzysze Franza Maywalda urządzili na tę okoliczność pijaństwo w „Palace”, w trakcie którego zaczęli torturować i katować więźniów. Po trzech dniach, kiedy oprawcy zmęczyli się biciem, kopaniem, łamaniem kości i kiedy skończyła się im pomysłowość w wymyślaniu wyrafinowanych tortur zaczęli mordować. Zamordowano w bestialski sposób dziewięć osób.

Ot, i taki może być Trzeci Maja… Niekoniecznie ze śmiechem, ale z radością z wolności, którą rodacy podarowali nam płacąc najwyższą cenę.

Warto się wybrać do Szczawnicy, warto podejść na Przysłop po drodze na Przehybę. Warto pomyśleć, zastanowić się w takich miejscach nad naszą historią – jakby zapominaną, odstawianą z niechęcią, jak niemodny mebel. Komu to przeszkadza?