Działania polskich służby specjalnych na Słowacji - konferencja naukowa

W gościnnych progach Múzeum Slovenského národného povstania, grono naukowców dyskutowało nad przyczynami, przebiegiem  oraz skutkami kryzysu dyplomatycznego jaki przetoczył się przez Europę jesienią 1938 r. W trakcie sesji wygłoszono blisko 30 odczytów, prezentujących najnowsze ustalenia badawcze. Jeden z referatów wygłosił także Robert Kowalski nt. „Aktivity poľských tajných služieb a poľskej armády na území Slovenska na jeseň roku 1938”

 

Jesienią 1938 r. tereny północnej Słowacji leżące na wysokości Beskidu Śląskiego, Orawy, Podhala, Pienin i Beskidu Sądeckiego stały się obszarem niezwykłej i zakrojonej na szeroką skalę aktywności polskich służb specjalnych tj. polskiego wywiadu i kontrwywiadu wojskowego oraz Straży Granicznej. Przedmiotem tych działań była penetracja potencjału militarnego armii czechosłowackiej ześrodkowanej na tym obszarze, a będącej wynikiem kryzysu monachijskiego, próby rozbicia Czechosłowacji oraz wysunięcia przez Warszawę roszczeń terytorialnych dot. obszarów zamieszkały przez ludność polską. Kulminacją działań wywiadowczych oraz w ograniczonym zakresie także dywersyjnych, było przeprowadzenia operacji wojskowej, która zakończyła się zajęciem kilku wsi na terenie północnej Słowacji. Działania te przeprowadziły Grupa płk. Bołtucia w Czadeckiem oraz Grupa Operacyjna „Podhale” dowodzona przez płk. dypl. Stanisława Maczka.

 

W referacie zostały przedstawione działania polskich służb specjalnych, działania wywiadowcze prowadzone przez Oddział II  Sztabu Głównego Wojska Polskiego, proces powołania przez Ekspozyturę nr 2 na bazie Związku Górali Spisza i Orawy grup dywersyjnych. Ponadto, przybliżono przebieg koncentracji,  skład i działania Grupy płk. Bołtucia w dn. 24-25 listopada 1938 r. oraz Grupy Operacyjnej „Podhale” w dniach od 26 listopada do 7 grudnia 1938 r. Referat został wzbogacony prezentacją multimedialna zawierającą archiwalne dokumenty, plakaty, afisze, fotografie oraz krótki film z wkroczenia wojsk polskich do Jaworzyny Tatrzańskiej.

 

Organizatorami konferencji było: Múzeum Slovenského národného povstania, Vojenský historický ústav oraz Historický ústav Slovenskej Akadèmi Vied .