Z ziemi polskiej do włoskiej

Jest takie powiedzenie – „muzyka nie zna granic”. Okazało się, że nie tylko muzyka, ale również sztuka sceniczna pokonuje barierę językową, kulturową czy geograficzną. Udowodnili to muzycy i śpiewacy podhalańscy, którzy wyjechali 1 listopada do Rzymu, by 3 listopada 2011 roku wieczorem w Teatrze Capranica przedstawić rzymskiej publiczności widowisko słowno-muzyczne „Ojciec Święty Jan Paweł II na Podhalu”.

„Opera góralska”, jak się o tym widowisku mówi, autorstwa Franciszka Łojasa-Kośli z Poronina jest przedsięwzięciem nietuzinkowym. Reżyserem całości jest Józef Pitoń, z którym współpracowali kierownicy poszczególnych grup i prymiści kapel. Od jesieni ubiegłego roku trwały przygotowania do premiery, która odbyła 12 czerwca 2011r. w Zakopanem. W spektaklu wzięło udział ponad stu wykonawców z całego Podtatrza. Są to przedstawiciele 37 miejscowości – taki był zamysł autora. Natomiast pomysłodawcą stworzenia „wielkiego” widowiska, które upamiętnia życie i dzieło Jana Pawła II przez pryzmat jego pobytów na Podhalu, był ks. prałat dr hab. Władysław Zarębczan.

Symbolikę opery można dostrzec nie tylko w wymiarze postaci dzieła - matka Jagniyska, córka Zosia, sąsiad Józek, młodzi poborowi, babka Justyna, dziadek Wawrzek czy w osobach występujących, które reprezentują pokolenia i cały region. Ma ono też uniwersalne przesłanie – życie ludzkie nie jest komedią - jak pisał Balzac, lecz jest komedią boską - jak pisał Dante. A jednocześnie nasze istnienie na ziemi podporządkowane jest „planom” boskim, których do końca nie ogarniamy. Jest w dziele ludowego poety silnie obecna „nuta patriotyczna” narodu polskiego i wyraźne przesłanie dla świata –  dziś potrzebujemy miłości i pokoju. I to było „pontyfikalne zadanie”  papieża – Polaka.

Trzeba pamiętać, że mimo iż w widowisku biorą amatorzy (z wyjątkiem Agnieszki Koniecznej-Kuk), osiągnięto wysoki poziom artystyczny. Choć zdaje się, że ważniejsza jest idea wspólnego artystycznego działania w myśl średniowiecznej maksymy „ad majorem Dei gloriam ” (dla większej chwały Bożej), a także „Solidarności” ducha i czynu  I właśnie wyjazd do Rzymu jest tego najlepszym dowodem. Stworzyć „proste” dzieło o niezwykłym człowieku, który wyniesiony jest na ołtarze, a przy tym „ubrać” je w „zwykłą” szatę kultury Podhala i przedstawić  w wiecznym mieście - Rzymie. To jest, można rzec - przypadkowe, ale można też powiedzieć – niezwykłe.

Zaproszenie do Włoch wystosowała Ambasador RP przy Stolicy Apostolskiej – Hanna Suchocka do Starostwa Tatrzańskiego na ręce starosty Andrzeja Gąsienicy-Makowskiego. Spektakl uświetnił czas Prezydencji Polskiej w Unii Europejskiej. Na widowni, oprócz Polonii, zasiedli: dostojnicy Watykanu, korpus dyplomatyczny państw europejskich, a także Japonii i Korei, księża i siostry zakonne z rzymskich parafii, przedstawiciele włoskiego świata kultury, dziennikarze i mieszkańcy Rzymu. Oficjalną delegację z Polski stanowili: senator RP prof. S. Hodorowicz, poseł RP A. Gut-Mostowy, marszałek województwa małopolskiego M. Sowa w towarzystwie radnych Sejmiku Małopolskiego – B. Dziwisz i F. Bachledy-Księdzularza, starosta tatrzański A. Gąsienica-Makowski w towarzystwie radnych Rady Powiatu Tatrzańskiego – T. Piszczka i J. Szwaba, wiceprzewodniczący Rady Miasta Zakopanego L. Dorula, burmistrz Zakopanego J. Majcher, wicestarosta nowotarski M. Jachymiak, dyrektor Tatrzańskiej Agencji Promocji, Rozwoju i Kultury K. Król-Łęgowski, zastępca wójta Gminy Poronin A. Buńda.

Wykonawcy przedstawili wszystkie cztery akty opery (w skróconej wersji) oraz wiązankę tańców góralskich na bis. Narratorem był ks. W. Zarębczan. Agnieszka Konieczna-Kuk zaśpiewała po włosku arię z opery "Norma" V. Belliniego. Występ opery góralskiej przyjęto owacyjnie, brawami na stojąco. Na koniec wspólnie zaśpiewano „Barkę”.

Wyjazd do Rzymu tak dużej grupy mieszkańców Podtatrza (ponad 200 osób) był pokłonem złożonym błogosławionemu Janowi Pawłowi II. Po występie 4 listopada rano zespół i osoby towarzyszące uczestniczyli w Mszy Świętej koncelebrowanej przez ks. arcybiskupa Edwarda Nowaka w Bazylice św. Piotra. W homilii arcybiskup powiedział m. in. o wielowiekowej obecności Polaków w Rzymie i naszym przywiązaniu do Kościoła. Po mszy nastąpiło procesyjne przejście do grobu Ojca Świętego i odmówiono modlitwę do błogosławionego Jana Pawła II.

W samo południe Podhalanie nawiedzili Kościół Polski p.w. św. Stanisława w centrum Rzymu. Kościół jest najstarszym i najcenniejszym zabytkiem polskim poza krajem, a jego fundatorem był kardynał S. Hozjusz. O historii świątyni i Polakach, którzy tu przybywali, opowiadał ks. abp Szczepan Wesoły. Kilka kamienic od kościoła znajduje się Ambasada Polski. Z kolei na dziedzińcu przylegającym do kościoła grupę podjęła dobrym poczęstunkiem Pani Ambasador RP Hanna Suchocka.

Tego samego dnia uczestnicy „artystycznej” pielgrzymki zwiedzali najciekawsze zabytki stolicy Włoch, m. in. Forum Romanum, Coloseum, Fontannę di Trevi, Schody Hiszpańskie, Panteon (Kościół NMP od Męczenników), Plac Wenecki, Ołtarz Ojczyzny.

5 listopada wszyscy powiedzieli „arrivederci Roma” i cztery autokary ruszyły w drogę powrotną. Wybrano trasę umożliwiającą nawiedzenie Bazyliki NMP w Loreto. Jest to jedno z najstarszych sanktuariów maryjnych w Europie. W bazylice znajduje się Święty Domek z Nazaretu, przewieziony w XIII w. z Ziemi Świętej do Loreto. Niedaleko w miejscowości Ankona jest drugi co do wielkości, po Monte Cassino, cmentarz żołnierzy polskich. Kamiennych krzyży z nazwiskami  jest 1.080. Są to żołnierze, którzy polegli w walce o wolność ziemi włoskiej w latach 1943 - 1944. O 2 Korpusie Polskim na Zachodzie i działaniach bojowych polskich dywizji we Włoszech opowiedział Adam Kitkowski. Delegacja złożyła kwiaty na polowym ołtarzu, a dzieci zapaliły znicze. Wspólnie odśpiewano hymn polski „Mazurek Dąbrowskiego”.

Trasa przejazdu w obie strony biegła przez Włochy, Austrię i Słowację. Do Zakopanego z włoskiego tournee grupa wróciła w niedzielę rano. Za wyjazd od strony logistycznej odpowiedzialna była Tatrzańska Agencja Rozwoju, Promocji i Kultury. Natomiast za transport, zakwaterowanie i program turystyczny odpowiadało biuro „Infotour” z Zakopanego. Koordynatorem całości był wicestarosta tatrzański Andrzej Skupień.