„Zbójnicek” - RAZIGRANO ORO 2010

W dniach 30 czerwca – 4 lipca 2010 r. zespół regionalny „Zbójnicek” uczestniczył w festiwalu w mieście Ohrid w Macedonii. W festiwalu wzięło udział 31 zespołów z: Chorwacji, Słowenii, Macedonii, Serbii, Polski, Bośni i Hercegowiny, Czarnogóry, Albanii, Sarajewa, Rosji, Bułgarii i Grecji. Wszystkich uczestników było ok. 1200 osób

Ohrid (staroż. ilir. Diassarites, gr. Λύχνιδος – Lychnidos, maced. Охрид – Ohrid, alb. Ohër/i) – miasto w południowo-zachodniej Macedonii, nad Jeziorem Ohrydzkim, u stóp gór Galiczica. Ośrodek administracyjny gminy Ohryda. Liczba mieszkańców wynosi 42 033 (80% Macedończyków, 7% Albańczyków, 5% Turków – dane z 2002 r.), co czyni miasto siódmym pod względem wielkości. Miasto słynie z pięknych budynków mieszkalnych i zabytków, dzięki czemu jest chętnie odwiedzany przez turystów. W 1980 roku Ohrid i jezioro Ohrydzkie zostały wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
Dzisiejsze Ohrid stoi na miejscu starożytnych miast Diassarites i Lychnidos. Przez miasto przebiegała Via Egnatia. Chrześcijaństwo zapuściło korzenie w mieście już w IV wieku. Nocą z 29 na 30 maja 526 r. miasto zostało całkowicie zniszczone przez trzęsienie ziemi, a następnie na rozkaz cesarza Justyniana odbudowane jako Iustiniana Prima – stolica prefektury Ilirii i metropolia kościelna naddunajskich ziem cesarstwa. Biskupstwo szybko uzyskało autokefalię, co zaważyło na jego dalszych dziejach. Było także przedmiotem sporów o obediencję między patriarchami Rzymu i Konstantynopola, wygranego ostatecznie przez Wschód.
Najazdy słowiańskie i awarskie w VI i VII wieku doprowadziły Ohrid do upadku.
W 867 r. miasto podbili Bułgarzy. W 879 r. pierwszy raz pojawia się słowiańska nazwa miasta: "Ohrid". Schyłkowe lata pierwszego państwa bułgarskiego, 990-1015, były okresem świetności Ochrid – stała się ona wówczas stolicą tego państwa, siedzibą cara Samuela, a także siedzibą słowiańskiego patriarchy. W 1018r. Bizantyjczycy zdobyli miasto, cesarstwo Samuela upadło, a patriarchat został zdegradowany do rangi arcybiskupstwa podległego patriarsze Konstantynopola. Mimo tego za czasów osmańskich (na początku XVI wieku) arcybiskupowi Ohrid podlegali prawosławni biskupi Sofii, Widynia, Peća, południowej Italii, a nawet Mołdawii i Wołoszczyzny. Arcybiskupstwo zostało zlikwidowane dopiero w 1767 r. Arcybiskupstwo zostało odnowione w 1967 r.
Jako siedziba autokefalicznego metropolity Ohryd stał się ważnym ośrodkiem kulturalnym. Autokefalia - niezależność lokalnych Kościołów, zwłaszcza w prawosławiu. Tu miała swoje centrum tzw. ochrydzka szkoła piśmiennicza. Prawdopodobnie właśnie w Ohrydzie św. Klemens Ohrydzki stworzył cyrylicę. W zburzonej przez Turków cerkwi, w miejscu zwanym Plaošnik, prawdopodobnie mieściła się szkoła typu uniwersyteckiego. W ostatnich latach cerkiew Świętego Pantelejmona odbudowano, w cerkwi umieszczono grobowiec św. Klemensa Ohrydzkiego, a wokół cerkwi prowadzone są prace archeologiczne. Odsłonięto pozostałości bazylik wczesnochrześcijańskich z zachowanymi mozaikami. Legenda głosi, że w średniowieczu w murach miasta istniało 365 kaplic z czasów bizantyjskich, bułgarskich i serbskich.
W 1083 r. Ohryd zdobył Boemund I. W XIII i XIV wieku miasto należało do łacińskiego księstwa Salonik (od 1202 r.), Despotatu Epiru, drugiego państwa bułgarskiego, cesarstwa bizantyjskiego i (od 1334 r.) do królestwa Serbii. Pod koniec XIV wieku zdobyli je Turcy osmańscy. Liczba chrześcijańskiej ludności miasta zaczęła wówczas spadać – aż do kilkuset osób w 1664 r. Miasto zaczęło się rozwijać dopiero w XVIII wieku. W XVIII i XIX wieku, podobnie jak cały europejski obszar imperium osmańskiego, przeszło przez okres feudalnej anarchii i powstań narodowowyzwoleńczych. Na początku XX wieku Ohryd liczyła 14,9 tys. mieszkańców, z tego 8 tys. Macedończyków i 5 tys. Turków. Miasto było wówczas siedzibą władz gminy w sandżaku Bitola (Monastir).
Po wojnach Bałkańskich Ohryd znalazła się w granicach Serbii. W 1945 r. znalazła się w granicach Republiki Macedonii wchodzącej w skład Jugosławii.
W 1980 r. miasto zostało uznane przez UNESCO za część światowego dziedzictwa. Po ogłoszeniu przez Macedonię niepodległości w 1991 r. weszła w skład niepodległego państwa. W 2001 r. zawarto w Ohrydzie porozumienie między władzami Macedonii a przywódcami mniejszości albańskiej, ustanawiające modus vivendi tej mniejszości w państwie.
Jezioro Ohrydzkie znajduje się w południowo-zachodniej części Macedonii na wysokości 695 m n.p.m. zajmując powierzchnię 358,2 km kw., z których 229,9 należy do Macedonii. Jezioro powstało w trzeciorzędzie przed 2-3 milionami lat. W najgłębszym miejscu sięga 289 m, dzięki czemu jest najgłębszym jeziorem na Bałkanach. W jeziorze żyje ponad 200 gatunków organizmów o charakterze endemicznym, ewentualnie 70 procent roślin i zwierząt w Jeziorze Ohrydzkim jest endemicznego typu. Niektóre z nich reprezentują żywe skamieniałości, prawie nie zmienione od okresu trzeciorzędu do dziś, jak np. rzadkie gatunki ślimaków (więcej niż 70 gatunków) istniejących od 30 milionów lat i do których pokrewne żyją jedynie w Bajkale. Jezioro Ohrydzkie odznacza się także bogactwem gatunków ryb w nim występujących, z których najbardziej znaną jest pstrąg ochrydzki. Jezioro Ohrydzkie zapisało się do wszystkich podręczników geografii za sprawą nie rozwiązanej zagadki węgorza, który przybywa do wód Jeziora Ohrydzkiego z Morza Saragoskiego oddalonego tysiące kilometrów i spędza 10 lat w głębinach Jeziora Ohrydzkiego dopóki nie dojrzeje płciowo. Wtedy instynktownie wydaje się w podróż powrotną. Tam pozostawia ikrę i umiera, a jego potomstwo znowu powraca do wód Jeziora Ohrydzkiego. W roku 1979 Jezioro zostało umieszczone w Rejestrze światowych dóbr przyrody, a w 1980 roku zostaje mianowane terenem o znaczeniu historycznym, kulturalnym i przyrodniczym.

Cerkiew świętej Zofii z Ohrydzie - jest jednym z najważniejszych zabytków Macedonii i powstała w XI wieku. Pierwotnie była katedrą bułgarskich eparchów arcybiskupów Ohrydy, w okresie panowania tureckiego zamieniono ją w meczet. We wnętrzu świątyni zachowały się freski z XI - XIII wieku. Wizerunek cerkwi znajduje się na banknocie 1000 denarów macedońskich.

Św. Klemens z Ohrydy, święty, żyjący w latach ok. 840-916, uczeń św. Cyryla, Bułgar, Macedończyk. Uczestnik misji na Morawach, skąd po śmierci św. Metodego został wypędzony. Wraz z czterema innymi wygnańcami św. Gorazdem, św. Naumem, św. Sawą i św. Angelarem udał się do Bułgarii. Prowadził działalność ewangelizacyjną w Macedonii i Albanii. W 893 uzyskał godność biskupią i osiadł w założonym przez siebie monasterze w Ohrydzie. Pierwszy biskup i apostoł Bułgarii. Współtwórca rytu słowiańskiego. Opracował i usystematyzował staro-cerkiewno-słowiański język liturgiczny kościoła bułgarskiego, założyciel Ochrydzkiej szkoły piśmienniczej i pierwszego uniwersytetu słowiańskiego w Ohrydzie. Był także pisarzem - autorem kazań, mów pochwalnych, najprawdopodobniej również żywotów Cyryla i Metodego, zw. Legendami panońskimi. Pochowany w klasztorze św. Pantelejmona w Ohrydzie, obecnie odbudowanym.
Twierdza Samuela miała znaczenie jedynie militarne i nie było w niej zbyt wiele przestrzeni. Na jednym z dziedzińców znajdują się antyczne groby, pozostałości antycznej wieży i cytadela. Z fortecy rozciągają się wspaniałe widoki na Ohrid i jezioro.

Klasztor Sveti Naum jest jednym z najważniejszych klasztorów prawosławnych znajdujących się na terenie Macedonii. Położony jest on niemal na samej granicy z Albania, w odległości około 30 km od miasta Ohrid. Odnaleźć go jest niezmiernie łatwo. Z Ohryd prowadzi do niego bardzo malownicza droga, wijąca się wśród wzgórz otaczających jezioro Ohrydzkie. Powoli zbliżamy się do wysokich białych zabudowań. Szeroka kamienista droga prowadzi nas do starej, drewnianej bramy monastyru. Po jej przekroczeniu naszym oczom ukazuje się niezwykłej urody cerkiew położona w samym środku klasztornego dziedzińca. Jest on otoczony z trzech stron kilkupiętrowymi budynkami. Kiedyś należały one do kompleksu klasztornego i służyły zarówno mnichom jak i licznie przybywającym tu patnikom. Dziś całkowicie przebudowane i odnowione pełnia funkcje hotelu. Monastyr sw. Nauma wyróżnia się wśród innych swoim położeniem. Zbudowany on został na tarasie skalnym, wznoszącym się ponad brzegami jeziora Ohrydzkiego, z którego rozciąga się przepiękny widok na jezioro i otaczające je góry. Pierwsza cerkiew wybudował tu podobno sam sw. Naum około 900 r i poświecił ja świętym Archaniołom Michałowi i Gabrielowi. Powstała ona na planie triconchos (swym zarysem przypominającym trójlistna koniczynę). W 910 r. został w niej pochowany sam Św. Naum. Jego grób do dziś znajduje się w jednej z kapliczek cerkwi. W czasie wakacji, niemal o każdej porze dnia, tłumy wiernych czekają cierpliwie w kolejce, by móc wejść do kapliczki i pokłonić się przed grobem świętego. Dzisiejsza cerkiew była budowana i wielokrotnie rozbudowywana miedzy XVI a XVII w. Natomiast kopuły przykrywające świątynie pochodzą z XVIII w.. Freski zdobiące cała cerkiew zostały wykonane w 1806 r., a ich autorem był mistrz Trpo. Niestety w czasach, gdy ziemie te należały do Imperium tureckiego została ona zburzona. Macedońskie kroniki wspominają o wielkim pożarze, jaki dotknął klasztor w nocy z 2/3 lutego 1875 r. Niemal całkowicie spaliły się wtedy budynki mieszkalne otaczające cerkiew. Na posadzce dzisiejszej cerkwi zobaczyć można linie wykonane z białego i czarnego marmuru, jest to zarys starej świątyni. Duża wartość artystyczna i historyczna stanowi ikonostas, wyrzeźbiony w 1711 r. W przedsionku cerkwi znajdują się pozostałości dwóch kolumn, na których widoczne są fragmenty napisów cyrylica i głagolica powstałe w X i XII w.