Wieczorne spotkanie w Bursie Gimnazjalnej

Polskie Towarzystwo Historyczne Oddział w Nowym Targu, Towarzystwo Bursy Gimnazjalnej im. dr Jana Bednarskiego serdecznie zapraszają na ostatni w tym roku otwarty wykład w ramach cyklu pt. „Wieczorne spotkanie w Bursie Gimnazjalnej z historią, tradycją i kulturą w tle”. Z prelekcją kończący piąty sezon wykładów wystąpi mgr Wacława Szczepanik nt. Życie codzienne w galicyjskim garnizonie na przełomie XIX i XX wieku”. Początek spotkania 13 grudnia (piątek) 2013 r. o godz. 18.00 w budynku Bursy Gimnazjalnej, ul. Nadwodnia 5 w Nowym Targu.

Wystąpienie ma za zadanie przedstawić mało znany temat austro-węgierskiej obecności wojskowej na terenie zachodniej części dawnego zaboru austriackiego. Prawie każde znaczące miasto w Galicji posiadało swój garnizon wojskowy. Taki obiekt posiadał od ok. 1886 r. również Nowy Targ.  Żołnierze i oficerowie byli często ważnym elementem gospodarki danej miejscowości. Miasta budowały dla nich koszary, za które płacił skarb wojskowy. Żołnierze nabywali towary i usługi, wzbogacając miejscowych przedsiębiorców. Żołnierze pomagali gasić pożary, ratowali tonących czy pilnowali porządku publicznego. Często koszary wojskowe były najnowocześniejszymi budynkami w mieście. Orkiestry wojskowe publicznymi występami umilały czas wolny w letnie wieczory. Oficerowie, wyuczeni tańca w szkołach wojskowych byli ważnymi uczestnikami balów karnawałowych. Z drugiej strony obecność w mieście dużej grupy młodych mężczyzn, wyrwanych z domów rodzinnych, z łatwym dostępem do alkoholu a przy tym regulaminowym obowiązkiem noszenia poza służbą broni białej, powodowała spore problemy. Żołnierze często powodowali zakłócenie porządku publicznego, wywoływali burdy i awantury. Zdarzały się pobicia, gwałty a nawet zabójstwa.

Problem obecności armii austro-węgierskiej w Galicji jest dość słabo znany szerszemu gronu odbiorców. W moim wystąpieniu postaram się go przybliżyć w pewnym wycinku czasu jakim był przełom XIX i XX wieku na przykładzie kilku wybranych miast w Galicji Zachodniej. Przedstawię najważniejsze aspekty życia codziennego żołnierzy w Galicji oraz wzajemnych relacji między światem wojskowym a światem cywilnym. Relacji bliskich i bardzo różnorodnych.

* * *

Mgr Wacław Szczepanik, historyk, muzealnik. Absolwent studiów doktoranckich na Wydziale Historycznym UJ (17 grudnia 2010 r. otwarty przewód doktorski: Austriacki garnizon w Tarnowie w latach 1772-1918). Od 2009 r. pracownik merytoryczny w Muzeum Okręgowym w Tarnowie. Zainteresowania badawcze: I wojna światowa, historia wojskowości, historia Galicji, historia etniczna, Urban History. Autor książki Cesarskie dzieci z Tarnowa. 57 galicyjski pułk piechoty w latach 1894-1918, Kraków 2011 oraz kilkunastu artykułów naukowych.