Teatr Baletu Svetlany Gaidy - „Bajkowe rozmaitości”

„Teatr Baletu Svetlany Gaidy” (Cracow Centre Ballet) wystąpi w Nowym Targu w widowisku baletowym „Bajkowe rozmaitości” 23 stycznia o godz.17.00 w sali widowiskowej Miejskiego Ośrodka Kultury.

Bilety w cenie 35zł.

"BAJKOWE ROZMAITOŚCI". Widowisko baletowe z udziałem uczniów Krakowskiej Zawodowej Szkoły Baletowej - jednoaktowy balet.        

(czas trwania 60-75 min.)

Wykorzystano muzykę znanych kompozytorów, m.in.: Piotra Czajkowskiego, Ludwika Minkusa, Leo Deliba, Kamila Saint-Saensa i Fryderyka Chopina.

Główny choreograf i reżyser : Svetlana Gaida

Spektakl składa się z wariacji i układów baletowych w wykonaniu artystów "Teatru Baletu Svetlany Gaidy ", połączonych z miniaturami baletowymi w wykonaniu uczniów Krakowskiej Zawodowej Szkoły Baletowej. Wszystko to tworzy piękne widowisko urzekające widza (w każdym wieku) ciekawą i spójną choreograficzno-reżyserską koncepcją spektaklu baletowego.

"... Była sobie pewna dziewczynka, która miała dużo, dużo zabawek. Gdy tylko zostawała sama w swoim pokoju i zaczynała marzyć (no, tak, jak marzą sobie wszystkie dzieci ) - zabawki ożywały i tak zaczynała się bajka..."

1. Kamil Saint-Saëns

"Umierający łabędź" ( The Dying Swan)

„Przygotujcie mój kostium łabędzia”. To było, według legendy, ostatnie zdanie jakie Anna Pawłowa – najsłynniejsza tancerka rosyjska pierwszej połowy XX wieku, wypowiedziała przed śmiercią 23 I 1931r. Jej taneczną wizytówką była etiuda Umierający łabędź, ułożona dla niej w 1907 roku przez petersburskiego choreografa Michaiła Fokina. Pawłowa pojawiła się na scenie w tradycyjnym białym stroju, osypanym łabędzim puchem. Określenie „umierający” przylgnęło do Łabędzia później, kiedy Pawłowa, a w ślad za nią liczne naśladowczynie, włączyła do etiudy motywy przedwcześnie zadanej łabędziowi śmierci. Od tej pory taniec jej był już nie tylko popisem gracji pięknego ptaka, lecz odzwierciedlał również egzystencjalną tragedię.

2.Ludwig Minkus

 Wariacja męska z baletu "Paquita " ( Paquita )

Balet Paquita był początkowo dwuaktową pantomimą baletową w choreografii Josepha Mazilliera do muzyki Ernesta Deldevez. Po premierze w Operze Paryskiej w roku 1846, balet wystawiono rok później w Rosji w choreografii Mariusa Petipy. Petipa zwrócił się do Ludwiga Minkusa, kompozytora jego dwóch ostatnich sukcesów (Don Kichot i Bajadera) o napisanie uzupełniającej muzyki, która do dzisiaj zachwyca publiczność na całym świecie. Paquita jest znakomitym przykładem francuskiego stylu, jaki wyeksportowano do Sankt Petersburga pod koniec XIX wieku. Wymaga od tancerzy nienagannej techniki, piękna linii, dbałości o każdy szczegół w wykonywaniu tej niełatwej choreografii.

3.Ludwig Minkus

Wariacja Gamzatti z baletu" Bajadera" (The Bayadere )

Bajadera to wzruszająca historia udręczonej i niespokojnej kobiecej duszy, zaciekle broniącej swego prawa do szcześcia. To piękna hinduska baśń o miłości, której siła wykracza poza śmierć. Tytułowa tancerka świątynna Nikija poświęciła się bogom, jednak pokochała z wzajemnością szlachetnego wojownika Solora. Równocześnie wszechwładny Radża upatrzył sobie dzielnego młodzieńca jako kandydata na męża swojej córki Gamzatti. Piękna i ambitna Gamzatti zrobi wszystko, aby zdobyć serce Solora.

4. Ludwig Minkus
Wariacja Manu z baletu "Bajadera" (The Bayadere )

Balet Bajadera ukazuje bogatą wyobraźnię i talent choreograficzny Mariusa Petipy. Przykładem na znakomite poczucie humoru choreografa jest zabawny taniec Manu, w którym dwie spragnione dziewczynki proszą trzecią o wodę. Ta bawi się z nimi i dopiero na samym końcu ujawnia, że dzbanek, z którym tańczy jest pusty.

5. Adolphe Adam

Wariacja Konrada z baletu"Korsarz" (The Corsair)

Korsarz z librettem według Lorda Byrona był jednym z bardziej popularnych baletów swojej epoki. Na jego przykładzie można doskonale zaobserwować, czym był XIX-wieczny balet romantyczny z zamiłowaniem do egzotyki, do nastrojowych scen, ale także nie stroniący od przepychu i technicznego popisu. Korsarz jest jednym z rzadziej wystawianych wielkich baletów klasycznych zarówno ze względu na trudności techniczne, jak i obsadowe. Za to poszczególne wariacje z tego baletu – m.in. wariację Konrada - jako bardzo widowiskowe, popisowe i wykorzystujące bardzo różnorodne kroki i skoki, a przy tym po prostu atrakcyjne często można oglądać podczas wieczorów i gal baletowych.

6.Cesare Pugni

Wariacja Esmeraldy z baletu "Esmeralda"( La Esmeralda)

Treść baletu Esmeralda osnuta jest na wybranych epizodach słynnej powieści V. Hugo Katedra Najświętszej Marii Panny w Paryżu, znanej też pt. Dzwonnik z Notre-Dame. W okresie swego powstania Esmeralda była śmiałą próbą stworzenia przez J. Perrota jednolitej konstrukcji choreograficznej, zbudowanej z różnych form tanecznych: duetów, tańców solowych i zespołowych, z przewagą tańców charakterystycznych. Świetnym połączeniem tańca klasycznego z tańcem charakterystycznym jest wariacja Esmeraldy z tamburynem. Dzięki wysokim wymaganiom, który układ ten stawia przed tancerką, wariacja ta bardzo często pojawia się na najbardziej prestiżowych konkursach baletowych na świecie.

7. Fryderyk Chopin

Preludium (The Prelude)

Rok 2010 na pamiątkę dwusetnej rocznicy urodzin, został ogłoszony rokiem Fryderyka Chopina. Warto przypomnieć, że do muzyki tego kompozytora na początku XX wieku Michaił Fokin ułożył jednoaktowy balet pt. Chopiniana, znany również pod tytułem Sylfidy. Jest to czysta w rysunku i szlachetna w swej prostocie kompozycja taneczna w stylu „białego baletu” romantycznego. Muzyka do zapowiedzianej wariacji pochodzi z przepięknego preludium A-dur opus 28 nr 7. Utwór ten przynosi śpiewność utanecznioną, zdumiewa i urzeka prostotą i subtelnością melodii. Słusznie napisał Leopold Staff: „Gdyby fiołki i konwalie, Zamiast pachnąć grać umiały, Byłaby to muzyka Chopina.”

8. Ludwig Minkus

Sigidilia (Segudilla)

Seguidilla to hiszpański taniec ludowy, wykonywany przy wtórze kastanietów i gitary. Pełen energii i żywiołowej radości doskonale odzwierciedla gorący, hiszpański temperament.

9. Ludwig Minkus    

Wariacja Kitri z baletu "Don Kichot" (Don Quixote)

Don Kichot to balet komiczny skomponowany przez Ludwiga A. Minkusa, według powieści Cervantesa. Akcja libretta sprowadza się do zabawnych przygód groteskowych postaci, a przygody te są jedynie pretekstem do prezentowania m. in wielu popisowych wariacji solowych. Jedną z nich jest żywiołowy taniec młodej i wesołej Kitri z trzeciego aktu baletu.

Don Kichot  to balet komiczny skomponowany przez Ludwiga A. Minkusa. Autorem choreografii oraz libretta według powieści Cervantesa był Marius Petipa – tancerz i choreograf francuski, który stał się twórcą rosyjskiego stylu i rosyjskiej szkoły baletowej oraz kanonu baletów klasycznych, do dziś stale obecnych w repertuarze wszystkich zespołów na świecie. Jako samodzielny choreograf Petipa wystawił ponad 50 baletów, 30 nowych inscenizacji baletowych innych choreografów i wstawki do 37 oper. Jednym z ważniejszych baletów Petipy jest właśnie Don Kichot. Z powieści Cervantesa zaczerpnięta jest fabuła, która koncentruje się na przedziwnych przygodach błędnego rycerza z La Manchy. Miłosny wątek i komiczne perypetie Don Kichota są kanwą widowiska. Don Kichot postanawia wyruszyć na poszukiwania swego ideału piękna - Dulcynei. Towarzysz mu wierny sługa Sancho Pansa. Bohaterowie trafiają do hiszpańskiego miasteczka, gdzie Kitria, córka właściciela gospody, tańczy z przyjaciółmi. Dziewczyna jest zakochana w Basiliu, ale ojciec nie zgadza się na małżeństwo z cyrulikiem i swata ją z Gamachem, starym bogatym szlachcicem. Spotkania z kolejnymi bohaterami i zabawne sytuacje, które się pomiędzy nimi tworzą, są okazją do popisowych wariacji solowych, duetów i tańców zespołowych.

10. Ludwig Minkus

Wariacja Bajadery z baletu "Bajadera" (The Bayadere )

Wariacja ta przedstawia bajaderę Nikiję, która tańczy na uroczystości zaręczyn Gamzatti z Solorem. Nikija nie może pogodzić się ze zdradą ukochanego i w tańcu wyraża swój smutek. Służąca Aja podaje dziewczynie kosz kwiatów jako dar Solora, co podnosi ją na duchu. Ale wśród kwiatów ukryty jest jadowity wąż, a kosz faktycznie przysłali Radża i Gamzatti. Wariacja Nikiji kończy się tuż przed momentem, w którym bajadera pragnąc powąchać kwiaty, zostaje ukąszona przez węża.

Prapremiera baletu Bajadera w choreografii Mariusa Petipy odbyła się dokładnie 133 lata temu w Teatrze Maryjskim w Petersburgu. Do dzisiaj jest to sztuka chętnie wystawiana w teatrach na całym świecie i ciesząca się szerokim uznaniem publiczności.

 Bajadera to wzruszająca historia udręczonej i niespokojnej kobiecej duszy, zaciekle broniącej swego prawa do szczęścia. To piękna hinduska baśń o miłości, której siła wykracza poza śmierć. Pełna poezji i dramatyzmu partia Nikii to jedno z największych osiągnięć Mariusa Petipy. Partytura Minkusa – bo to on napisał muzykę – jest bardzo taneczna i wyraża zmienne uczucia bohaterów.

Akcja rozgrywa się w legendarnych Indiach. Tytułowa tancerka świątynna Nikija poświęciła się bogom, lecz pokochała z wzajemnością szlachetnego wojownika Solora. Jednak wszechwładny Radża upatrzył sobie dzielnego młodzieńca jako kandydata na męża swojej córki Gamzatti. Solor tak jest oczarowany jej urodą, że zapomina o przysiędze miłosnej złożonej wcześniej Nikii. Bajadera nie może pogodzić się ze stratą ukochanego. Swój smutek wyraża w tańcu podczas uroczystości zaręczyn Solora i Gamzatti. Służąca Aja podaje dziewczynie kosz kwiatów jako dar Solora, co podnosi ją na duchu. Ale wśród kwiatów ukryty jest jadowity wąż, a kosz faktycznie przysłali Radża i Gamzatti. Kiedy Nikija pragnie powąchać kwiaty, zostaje ukąszona przez węża. Wielki Bramin podaje jej odtrutkę przeciw jadowi, ale zanim Nikija podnosi ją do ust, widzi Solora odchodzącego z Radżą i Gamzatti i wtedy postanawia umrzeć. Później, podczas zaślubin z Gamzatti, Solora prześladuje niewidoczny dla innych duch Nikii. Tymczasem bogowie rozgniewani zamordowaniem bajadery burzą świątynię, zabijając wszystkich zgromadzonych. Dusze Nikii i Solora łączą się w wieczystej miłości.

11. Peter Hertel  

Wariacja Lizy z baletu "Córka źle strzeżona" (The Wayward Daughter)

Córka źle strzeżona jest najstarszym baletem, jaki przetrwał w repertuarze światowym aż do naszych czasów. Jego prapremiera odbyła się w Bordeaux 1 VII 1789 r., premiera polska zaś 18 I 1809 r. w Warszawie. Zachował się nie tylko jego scenariusz, zawierający dokładnie opisane sytuacje sceniczne, lecz również przekazywana drogą ustnej tradycji konstrukcja choreograficzna. Jest to opowieść o trudnościach jakie przezwyciężyć musi para kochających się młodych ludzi: Lise i Colina, którzy walczą z oporem matki, która jest przeciwna ich małżeństwu. Chce ona bowiem wydać córkę za mąż za bogatego właściciela winnic. Po licznych przygodach matka Lise zgadza się w końcu na ślub młodej pary. Panuje ogólna radość, wszyscy tańczą i cieszą się szczęściem Lise i Colina. Balet ten cechuje prostota wątku i wdzięk przedstawionych postaci, naiwność i radość życia, toteż Córkę źle strzeżoną można uznać za prototyp komicznego baletu z akcją.

12. Piotr Czajkowski               

Taniec arabski (Arabian Dance) z baletu "Dziadek do orzechów" (The Nutcracker)

Balet "Dziadek do orzechów" to baśń przedstawiająca w formie XIX-wiecznego divertissement świat dziecięcych zabaw i marzeń. Plan choreograficzny tego baletu został opracowany przez mistrza w tworzeniu baletowych widowisk – Mariusa Petipę, jednak nagła choroba uniemożliwiła mu realizację baletu. Powierzono ją asystentowi Petipy, Lwu Iwanowi. Temat został zaczerpnięty z baśni Aleksandra Dumasa ojca w niemieckiej wersji ogromnie wówczas modnego pisarza Ernsta Theodora Amadeusa Hoffmanna o Klarze, dziewczynce, która pod choinkę otrzymuje od ojca chrzestnego zabawkę – dziadka do orzechów w kształcie żołnierzyka. W środku nocy Klara budzi się i jest świadkiem przedziwnego wydarzenia: choinka staje się ogromna, a obok wszystkie ołowiane żołnierzyki walczą w bitwie z gigantycznymi myszami. Klara zwycięża Króla Myszy, a dziadek do orzechów przemienia się w księcia, który prowadzi ją do zaczarowanego świata, Krainy Słodyczy, gdzie można podziwiać wiele pięknych tańców charakterystycznych, m.in. taniec hiszpański, taniec chiński i taniec wschodni.

13. Aleksander Głazunov

Panaderas z baletu "Rajmonda" (Raymonda)

Rajmonda była ostatnim znaczącym dziełem choreograficznym Mariusa Petipy. Stworzone po niej balety nie osiągnęły już takiej pozycji i uznania, zarówno za życia choreografa, jak i w repertuarze baletowym, który dotrwał do naszych dni. Widać sędziwy, bo osiemdziesięcioletni choreograf nie tak łatwo tworzył wówczas nowe układy, czemu trudno się dziwić, biorąc pod uwagę ogromną liczbę zrealizowanych wcześniej własnych dzieł oraz przeróbek choreografii innych baletmistrzów.

Balet rozpoczyna się sceną urodzin Rajmondy, która oczekuje swego narzeczonego Jeana de Brienne, który wraca z wojennej wyprawy. Uprzedza go jednak saraceński rycerz Abderachman. Prosi on Rajmondę do tańca i z pomocą swoich kompanów usiłuje ją porwać. Powraca Jean i zwycięża Abderachmana w pojedynku, ratuje Rajmondę i daje sygnał do rozpoczęcia uroczystości ślubnych.

Dziś Rajmonda niezmiernie rzadko gości na światowych scenach, jej obecnośc w dużej mierze kultywują jedynie sceny rosyjskie. W innych przypadkach jest raczej traktowana jako zbiór wariacji solowych, świetnych do wykonywania na konkursach lub galach baletowych. Często też prezentuje się w formie oddzielnego divertissement sam trzeci akt złożony z tańców węgierskich i pas de deux Rajmondy i Jeana de Brienne’a.