Guzik wojskowy – niezwykła podróż przez historię Polski

Tradycyjnie już w ostatni czwartek miesiąca  (26.10.) Muzeum Podhalańskie i Polskie Towarzystwo Historyczne zaprosiło mieszkańców do ratusza na wykład historyczny w ramach projektu „Klio – ratuszowe debaty o przeszłości”. Tym razem z odczytem do Nowego Targu przyjechał mgr inż. Marek Kurzeja wicedyrektor Gorczańskiego Parku Narodowego. Tematem jego wystąpienia były „Dzieje polskiego guzika wojskowego na przestrzeni wieków”. Wydawać by się mogło, iż zaproponowana problematyka będzie oscylować li tylko wokół niewielkiego  powszechnie dziś używanego elementu ubioru.

Nic bardziej mylnego, bowiem okazało się, iż była to niezwykła podróż w czasie do odległych  czasów. Była to niezwykła lekcja dziejów Polski, opowiedziana przez pryzmat barwy i broni, znanych i mniej znanych postaci historycznych, dramatycznych wydarzeń z naszej historii jak również nie rzadkich epizodów chwały polskiego oręża.

Nieodłącznym elementem każdego munduru jest guzik, o czym już na wstępnie przypomniał prelegent,  który początkowo służył tylko do zapinania. Wraz z upowszechnieniem w XVIII–wiecznej w Polsce munduru wojskowego, wzrosła niezwykle jego ranga. Oprócz bowiem dotychczasowej funkcji użytkowej, zaczął on pełnić szereg innych, jak choćby informacyjną i ozdobną, zyskując tym zaszczytne miano polskiego guzika wojskowego. Na tym małym, okrągłym kawałku metalu początkowo umieszczano jedynie numery oddziału żołnierza. Wkrótce jednak do symboliki wojskowego guzika wprowadzony został rodzaj broni, funkcja, stopień wojskowy i wreszcie godło państwowe o rysunku charakterystycznym dla swojej epoki. Ze względu na wykonanie, polski guzik wojskowy zasługuje niejednokrotnie na miano małego dzieła sztuki. Jest świadkiem wydarzeń historycznych i losów związanych z nimi ludzi. Często cenną pamiątką rodzinną, przekazywaną z pokolenia na pokolenie.

Barwnej opowieści prelegenta towarzyszyła niezwykle bogata prezentacja multimedialna prezentująca różne rodzaje bohatera spotkania, tudzież  ryciny, zdjęcia  postaci żołnierzy i żołnierek w różnorodnych niejednokrotnie bardzo interesujących wzorach mundurów zarówno galonowych jak i polowych.

Blisko dwugodzinnego wykładu wysłuchali z wypiekami na twarzach licznie zgromadzeni mieszkańcy naszego miasta, regionaliści a także Włodzimierz Zapiórkowski radny miejski, Alojzy Lichosyt wiceprezes ZG Związku Podhalan, Józef Knap szef nowotarskiego oddziału ZP. Tradycyjnie już obecni byli uczniowie I Gimnazjum  w Nowym Targu z Januszem Misińcem nauczycielem historii i opiekunem młodzieży.

Projekt „Klio – ratuszowe debaty o przeszłości” realizowany jest przy wsparciu finansowym Gminy Miasta Nowy Targ a jego organizatorami są wspólnie: Muzeum Podhalańskie im. Czesława Pajerskiego oraz Polskie Towarzystwo Historyczne w Nowym Targu. Kolejne spotkanie w ramach cyklu  zaplanowano na 23 listopada br. wówczas wystąpi mgr Paweł Kocańda z Uniwersytetu Rzeszowskiego z referatem pt. „Castrum, turris et curia. Zamki i inne obiekty obronno-rezydencjonalne możnowładztwa małopolskiego w średniowieczu”.