O wzajemnych polsko–węgierskich–słowackich relacjach

Przez dwa kolejne dni od 9 do 10 marca 2015 r. stolica Podhala była centrum ożywionego dyskursu naukowego prowadzonego przez młodych adeptów nauki doktorów, doktorantów i studentów na temat doniosłej i znaczącej roli blisko sąsiedzkich kontaktów pomiędzy Polską a Słowacją i Węgrami. Okazją do spotkania historyków i politologów było Międzynarodowe Seminarium Naukowe pod hasłem „Stosunki polsko – węgiersko – słowackie na przestrzeni wieków”, zorganizowane przez Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie, Polskie Towarzystwo Historyczne w Nowym Targu oraz Towarzystwo Bursy Gimnazjalnej im. dra Jana Bednarskiego.

Patronat honorowy nad przedsięwzięciem objęli dr hab. Adrienne Körmendy Konsul Generalny Węgier w Krakowie oraz Ivan Škorupa Konsul Generalny Republiki Słowacji w Krakowie.

W nowotarskiej konferencji uczestniczyli specjaliści z kilku ośrodków naukowych z Polski, Słowacji i Węgier m.in. z Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie, Uniwersytetu Jagiellońskiego, Uniwersytetu Rzeszowskiego i Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej w Lublinie, Uniwersytetu w Tranwie i Preszowie na Słowacji oraz Uniwersytetu w Budapeszcie. Swoje mocne reprezentacje „wystawiły” także instytucje i stowarzyszenia m.in.: Polskie Towarzystwo Historyczne w Nowym Targu, Towarzystwo Przyjaciół Orawy, Muzeum Tatrzańskie w Zakopanem oraz Muzeum w Starej Lubowli na Słowacji.

Swój udział w uroczystym otwarciu konferencji zaznaczyli m.in. Władysław Tylka Starosta Nowotarski oraz Grzegorz Watycha Burmistrz Miasta Nowego Targu, a także Stanisław Barnaś Radny Sejmiku Województwa Małopolskiego. Okolicznościowy adres na ręce prezesa oddziały PTH w Nowym Targu przesłał Pan Marek Sowa Marszałek Województwa Małopolskiego. Rektora Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie reprezentował na konferencji prof. dr hab. Mariusz Wołos, pełniący jednocześnie funkcję opiekuna Koła Naukowego Doktorantów  Historii UP.  Wśród gości sesji nie zabrakło zaprzyjaźnionych z nowotarskim PTH organizacji społeczno-kulturalnych m.in.: Związku Polskiego Spisza reprezentowanego przez Prezesa Jan Budza, Związku Podhalan w Polsce w osobie Wiceprezesa Zarządu Głównego Juliana Kowalczyka oraz Towarzystwa Bursy Gimnazjalnej im. dra Jana Bednarskiego w osobie Pani Prezes Danuty Hajnos.

Wykłady w panelu inauguracyjnym, wprowadzające w tematykę seminarium wygłosili: dr hab. Jerzy M. Roszkowski, (Muzeum Tatrzańskie w Zakopanem), Wzajemne relacje oraz przenikanie wpływów kulturowych między szlachtą polską i węgierską do XX w.; prof. dr hab. Mariusz Wołos (UP Kraków), Polacy i Węgrzy w XIX i XX w. O niełatwych kontaktach dwóch „bratanków” – wprowadzenie do problemu, dr Martin Garek (Trnavská univerzita v Trnave), Slovensko – poľské vzťahy v rokoch 1918 -1920 oraz dr Łukasz Lewkowicz (UMCS Lublin), Koncepcja federacji środkowoeuropejskiej w myśli politycznej Milana Hodžy.

W pierwszym dniu konferencji, w dwóch panelach, wygłoszono kilkanaście referatów obejmujących okres od średniowiecza przez czasy nowożytne po początek wieku XX. Po każdym bloku tematycznym odbywały się interesujące dyskusje. W sesji uczestniczyli polscy, słowaccy i węgierscy historycy i politolodzy. Licznie na obradach gościli także uczniowie z nowotarskich szkół m.in. reprezentacja II Liceum Ogólnokształcącego im. Św. Jadwigi Królowej po  opieką Pani Iwony Pawłowskiej, a także Gimnazjum nr 1 im. Tadeusza Kościuszki w Nowym Targu z Paniami: Aliną Stanek i Bogusławą Spytkowską oraz Panem Januszem Misińcem. W Nowym Targu wysłuchali wykładów także uczniowie z Gimnazjum im. Jana Pawła II w Zębie, którzy przyjechali pod opieką Pana Bronisława Chowańca Lejczyka.

Drugi dzień sesji upłynął pod znakiem szeregu bardzo interesujących, miejscami niezwykle burzliwych i emocjonalnych polemik. Wynikało to z faktu, iż prezentowane były referaty, w których prelegenci koncertowali się głównie na problematyce wzajemnych relacji w pierwszej połowy XX w. oraz aktualnej polityce krajów z Grupy Wyszehradzkiej wobec mniejszości narodowych zamieszkujących ich terytorium. Łącznie wygłoszonych zostało piętnaście referatów.  Tego dnia w obradach uczestniczyła m.in. Ewa Jaworowska Mazur Dyrektor Muzeum – Zespół Zamkowy w Niedzicy, ks. dr hab. Przemysław Nowakowski z Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie, a także Pani Dominika Kalaga reprezentująca Zarząd Oddziału PTH w Limanowej oraz goście z leżącej tuż za granicą z Polską Trzciany.

Ostatni, trzeci dzień seminarium, miał zdecydowanie nieoficjalny charakter. Prelegenci  skorzystali z faktu pobytu w stolicy Podhala, aby poznać historię i najważniejsze zabytki Nowego Targu. Podczas prawie trzygodzinnego spaceru po ulicach miasta odwiedzili m.in. Muzeum Podhalańskie, IZWiS czyli Izbę Zimnej Wojny i Socjalizmu, drewniany kościół Św. Anny oraz farę Św. Katarzyny.

Organizatorzy międzynarodowego seminarium naukowego serdecznie dziękują wszystkim instytucjom  i osobom prywatnym, które pomogły zorganizować to wyjątkowe wydarzenie. Słowa podziękowania składamy: Starostwu Powiatowemu w Nowym Targu, Urzędowi Miasta w Nowym Targu, Miejskiemu Środkowi Kultury w Nowym Targu, Muzeum Podhalańskiemu w Nowym Targu, Parafii p.w.  Św. Katarzyny w Nowym Targu Euroregionowi Tatry oraz Towarzystwu Bursy Gimnazjalnej im. dra Jana Bednarskiego. Dziękujmy również naszym patronom medialnym za obsługę prasową tj. Tygodnikowi Podhalańskiemu oraz portalowi www.podhaleregon.pl oraz innymi mediom, które relacjonowały przebieg dwudniowych obrad.