Wystawa „Ludność Podhala w świetle niemieckich badań rasowych”

Jeszcze do 7 grudnia w Miejskim Ośrodku Kultury można oglądać wystawę „Ludność Podhala w świetle niemieckich badań rasowych” sala 28, wstęp wolny. Serdecznie zapraszamy młodzież szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych do obejrzenia wystawy zorganizowanej w ramach Jubileuszu 105. rocznicy powstania podhalańskiego ruchu regionalnego oraz 90. rocznicy powstania Związku Podhalan. Honorowy patronat nad wystawą objął Poseł na Sejm RP Andrzej Gut Mostowy. Organizatorzy ekspozycji: Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej UJ, Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Kulturowa odrębność górali podhalańskich intrygowała od dawna przybywających pod Tatry, podróżników, badaczy, artystów, ale także ideologów. W okresie II wojny światowej stała się przedmiotem manipulacji niemieckiego okupanta. Hitlerowscy funkcjonariusze usiłując udowodnić, że górale stanowią odrębną zawłaszczoną przez Polaków nację, realizowali jednocześnie na Podhalu swój nazistowski program rasowej segregacji. W latach 1940-43 przeprowadzili tu szeroko zakrojoną akcję badań antropologicznych. Ta mało znana i okryta milczeniem historia ujrzała światło dzienne dzięki amerykańskiej badaczce Gretchen E. Schafft, która w 1997 roku natknęła się na zdeponowany w Smithsonian Institution w Waszyngtonie zbiór materiałów zgromadzonych w czasie II wojny światowej przez pracowników Institut fur Deutsche Ostarbeit (Instytutu Niemieckiej Pracy na Wschodzie). Instytut powstał w Krakowie 1940 roku w miejsce zamkniętego Uniwersytetu Jagiellońskiego, pod kierownictwem Hansa Franka.

Wystawa "Ludność Podhala w świetle niemieckich badań rasowych" jest próbą przybliżenia tej nieznanej w dziejach Podhala karty poprzez ukazanie niewielkiej części dokumentów i materiałów z zasobów IDO. Ekspozycja rozłożona jest na trzy bloki tematyczne.

Pierwsza, wprowadzająca część prezentuje narzędzia i metody badawcze stosowane przez niemieckich badaczy.

Drugą część ekspozycji stanowią fotografie ilustrujące najogólniej rzecz ujmując codzienne życie mieszkańców podhalańskich wsi.

Trzecia część ekspozycji łączy przeszłość z teraźniejszością ukazując fotografie żyjących świadków niemieckich badań.