Historia automobilu i sportu samochodowego

Nowotarska Bursa Gimnazjalna stała się miejscem, w którym przeszłość spotkała się z teraźniejszością. Trudno bowiem było, wsłuchując się w słowa prelegenta wymieniającego jednym tchem konstruktorów o znajomo brzmiących nazwiskach Benz, Peugeot, Daimler, nie myśleć o współczesnym nam marka pojazdów poruszających się po naszych drogach. Ta swego rodzaju podróż w przeszłość była możliwa podczas wykładu Marka Bartona historyka i doktorant na Wydziale Historycznym Akademii Jana Długosza w Częstochowie. Jest on również członkiem Polskiego Towarzystwa Historycznego.

Podczas swojego wystąpienia „przeniósł” słuchaczy w odległe okresy naszych dziejów przybliżając idee powstania współczesnych nam pojazdów. Był tez swego rodzaju przewodnikiem po miejscach związanych z rozwojem automobilów. Już na początku swego wystąpienia prelegent wspomniał, iż od starożytności ludzie marzyli o wynalezieniu pojazdu samobieżnego, który mógłby poruszać się bez wysiłku mięśni ludzkich bądź zwierzęcych. Idea ta rozwijana w następnych epokach, została urealniona dopiero w II połowie XVIII w., gdy skonstruowano pierwszy ciągnik parowy. Jednakże nim samochód wszedł do szerszego użytku musiało minąć jeszcze ponad sto lat.

Pod koniec XIX w. za sprawą Stanisława Grodzkiego pojawił się w Warszawie pierwszy samochód (już z napędem benzynowym). Od tego czasu na ziemiach polskich stopniowo zaczęło przybywać kolejnych pojazdów, na które wówczas mogli sobie pozwolić jedynie najbogatsi. Mimo to, już na początku XX w. w każdym z trzech zaborów powstały stowarzyszenia automobilistów, których jednym z głównych celów była organizacja samochodowych imprez turystycznych i sportowych. Zawody te nie tylko zapewniały wielkie emocje, zarówno dla uczestników, jak i dla kibiców, ale także stały się żywą reklamą nowego środka transportu. Ten pierwszy etap rozwoju polskiego sportu samochodowego przerwał wybuch I wojny światowej.

W odrodzonej Polsce, już pod szyldem Automobilklubu Polski, następuje drugi etap rozwoju autosportu. Rajdy i wyścigi przyciągają coraz większą grupę zawodników, a od 1928 r. oficjalne przyznawany jest tytuł Mistrza Polski w jeździe automobilowej. Jedną z rund jest słynny Wyścig Tatrzański odbywający się na trasie Łysa Polana – Morskie Oko.

Po wykładzie wywiązała się krótka dyskusja w trakcie której, dr Maciej Baraniak w wielkim skrócie ale i z niezwykłą swadą, uzupełnił wykład młodego historyka o informacje związane z podhalańskimi zimowymi rajdami samochodowymi, rozgrywanymi w latach 30-tych XX w. w Zakopanem. Wspomniał również o niezwykle oryginalnym rajdzie, w którym równocześnie rywalizował: samochód, samolot i motocykl.

W spotkaniu, nie po raz pierwszy już, uczestniczyła grupa młodzieży z I Gimnazjum im. Tadeusza Kościuszki w Nowym Targu, wraz ze swym opiekunem Panem Januszem Misińcem nauczycielem historii i regionalistą.

Piątkowa prelekcja odbyła się w ramach otwartego cyklu wykładów naukowych pod wspólnym hasłem „Wieczorne spotkania w Bursie Gimnazjalnej z historią, kultura i tradycja w tle”. Jego organizatorami są wspólnie Oddział Polskiego Towarzystwa Historycznego w Nowym Targu oraz Towarzystwo Bursy Gimnazjalnej im. dra Jana Bednarskiego. Projekt jest dofinansowany ze środków Urzędu Miasta Nowego Targu. (ROCH)