Życie codzienne żołnierzy Franciszka Józefa w karykaturze Fritza Schőnpfluga

Przy dźwiękach Marszu Radeckiego, Johana Straussa Ojca, rozpoczął się kolejny wykład w nowotarskiej Bursie Gimnazjalnej. Tym razem uczestnicy spotkania przenieśli się do czasów monarchii Franciszka Józefa I. Spoglądał on zresztą na salę z portretu przyniesionego przez jednego z uczestników wykładu. W budynku Bursy podobnie jak blisko 100 lat temu zagościli żołnierze w mundurach armii austro-węgierskiej. W galowym uniformie wystąpił także prelegent Przemysław Jaskółowski, który przedstawił życie codzienne żołnierzy Franciszka Józefa I, barwnie nakreślonych w powieści Jarosława Haška pt. „Dobry Wojak Szwejk”.

Była to nietypowa i zarazem ciekawa próba opowieści o cesarsko-królewskich żołnierzach i oficerach oparta na kanwie ponad 100 malowniczych rysunków satyrycznych wykonanych w latach 1900-1914 przez Fritza Schőnpfluga, znanego wiedeńskiego artysty i redaktora skandalizującego czasopisma „Muscete”. Ten bogaty zbiór rzadko można obejrzeć w całości, dlatego tym bardziej warto było uczestniczyć w tym spotkaniu. W czasie prezentacji co raz na sali wybuchała salwa śmiechu, gdy na ekranie pojawiały się zabawne karykatury, ukazujące w krzywym zwierciadle życie codzienne oficerów ich zachowanie i zwyczaje. Kończąc swój wykład autor odpowiedział na zadane w tytule wykładu pytanie, czy to Hašek był pomysłodawcą dosyć krytycznego nakreślenia armii Cesarza Franciszka Józefa I. Jak się okazuje chyba jednak nie. Dla czeskiego powieściopisarza inspiracją były - jak podkreślił Przemysław Jaskółowski, najprawdopodobniej rysunki satyryczne wykonane i publikowane przez Fritza Schőnpfluga.

Atrakcją wieczoru była także prezentacja kilku wzorów umundurowania armii austro-węgierskiej, przez członków Stowarzyszenia Tradycyjny Oddział C. i K. Regimentu Artylerii Fortecznej No.2 barona Edwarda von Beschi – Twierdza Kraków. Oficerom i żołnierzom piechoty oraz artylerii towarzyszyła dama w stroju z przełomu XIX /XX w. wraz z młodym kadetem szkoły wojskowej.

Po wykładzie wywiązała się dyskusja na temat roli armii w życiu społecznym monarchii austro-węgierskiej i porównanie jej statusu w okresie istnienia II Rzeczypospolitej. Prezes PTH przypomniał o funkcjonującym w Nowym Targu poligonie artylerii fortecznej oraz organizowanych na nim corocznych manewrach z udziałem oddziałów piechoty i artylerii. Z kolei Marian Kachnic zaprezentował niezwykle interesujące dokumenty z epoki m.in. zaświadczenie odbycia wieloletniej służby wojskowej, zdjęcie żandarma oraz dokument zawierający kryteria jakimi kierowała się Komisja Wojskowa, rozpatrująca kandydaturę osoby, która chciał zaciągnąć się do cesarskiej marynarki wojennej.

Na koniec wieczornego spotkania Łukasz Zubek z Nowego Targu przekazał do zbiorów oddziału PTH dwa bardzo cenne druki ulotne - plakaty, wydrukowane w Drukarni Podhalańskiej, w drugiej połowie lat 30-tych XX w. Pierwszy z nich informował o uroczystościach z okazji imienin Marszałka Józefa Piłsudskiego organizowanych w stolicy Podhala. Drugi z kolei, zachęcał do udziału w wyborach do Sejmu, które odbywały się w dn. 8 września 1935 r. Apel ten wystosował Zarząd Koła Związku Rezerwistów w Rabce.

Projekt wykładów dofinansowany jest przez Urząd Miasta Nowego Targu.