Sezon włoski w Zakopanem

W Muzeum Tatrzańskim im. dra Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem trwa prezentacja kolekcji Museo Nazionale Della Montagna Duca Degli Abruzzi z Turynu. Cztery interesujące wystawy można oglądać do 31 października 2010 r.

GÓRY NA WESOŁO.
MIĘDZY SZCZYTAMI I ŚNIEGAMI GIER PLANSZOWYCH

Wystawa SEZONU WŁOSKIEGO W ZAKOPANEM
czynna: 15 maja - 31 października 2010
Galeria Sztuki im. W. i J. Kulczyckich
Koziniec 8, Zakopane
środa - sobota: 9.00 - 16.00, niedziela: 9.00 - 15.00
www.muzeumtatrzanskie.pl

Góry nie były ulubionym tematem twórców i producentów gier. Wydaje się, że tematyka ta sprawiała im pewne trudności. Plansze do gry mają określoną długość i szerokość, ale nie posiadają wysokości. Pionki poruszają się do przodu, do tyłu, na bok i po przekątnej, ale rzadko do góry i w dół. Charakter gier stołowych jest zupełnie inny niż wspinaczka w górach. Góry wznoszą się zawsze przed nami, są wysokie, strome, surowe i często nieosiągalne. Żeby je zdobyć, należy się na nie wspiąć, ale w jaki sposób przenieść to wszystko na planszę?

Początkowo pojawiły sie gry podróżnicze, w których góry zostały zupełnie spłaszczone. Często były to gry o określonej trasie do przejścia od punktu startu do mety. Później pojawiły się plansze z naniesionymi mapami geograficznymi, na których wysokość łańcuchów górskich oddana była za pomocą ilości zakrętów i odpowiednich kolorów.

Pierwsze poważne wejścia na alpejskie szczyty, okupione wieloma ofiarami, sprowokowały powstanie gier, których grafika pokazywała, jak trudne jest przekazanie ludycznego charakteru gry w obliczu niebezpieczeństwa górskiej wspinaczki. Gry ukazywały również pokonywanie wysokości przy pomocy takich zdobyczy techniki jak powozy, pociągi, drogi, kolejki linowe i wreszcie samoloty. Ale to nie wszystko, ponieważ pod koniec XIX w. zaczął się okres, którego głównym tematem stały się odkrycia takie jak podróże Stanley’a do Afryki, ekspedycja Nansen’a na Biegun Północny, przelot Byrd’a nad Biegunem Południowym oraz poszukiwanie złota w Klondike. Wraz ze zdobyciem Mount Everestu starano się oddać w grach charakterystyczne cechy gór oraz ich stromizny i w ten sposób doszło do powstania gier trójwymiarowych.

Wystawa zorganizowana przez Narodowe Muzeum Górskie oraz Region Piemontu przedstawia wybrane eksponaty z kolekcji muzeum gromadzonej przez wiele lat. Dzisiaj kolekcja ta obejmuje 150 egzemplarzy gier produkowanych od lat sześćdziesiątych XIX wieku aż do Zimowych Igrzysk Olimpijskich w Turynie w roku 2006.

GÓRY OWOCOWE. ETYKIETY SKRZYNEK NA OWOCE 1900-1960

Wystawa SEZONU WŁOSKIEGO W ZAKOPANEM
czynna: 15 maja - 31 października 2010
Galeria Władysława Hasiora
ul. Jagiellońska 18 b, Zakopane
środa - sobota: 11.00 - 18.00, niedziela: 9.00 - 15.00
www.muzeumtatrzanskie.pl

Kolekcja 160 etykiet z motywami górskimi na skrzynki z owocami z lat 1900 – 1960 pochodzących ze zbiorów Centrum Dokumentacji Narodowego Muzeum Górskiego w Turynie to niecodzienne spojrzenie na świat gór.

Etykiety są zjawiskiem typowo amerykańskim. Pojawiły się gdy na Zachodzie ustała gorączka złota, a pionierzy, którzy osiedlali się w Górach Skalistych zaczęli uprawiać warzywa i owoce. Wśród 160 prezentowanych egzemplarzy znajdziemy przykłady z Kanady i z Hiszpanii, ale też znaczący zbiór etykiet włoskich.

Rozwój kolei pozwolił producentom na szybki transport towarów do wielkich metropolii. Ponieważ każdy owoc był oddzielnie owijany w papier, zaszła potrzeba opisywania w podstawowy sposób zawartości poszczególnych skrzynek. Dane takie zaczęły się pojawiać na dużych etykietach przyklejanych na krótszym boku drewnianej skrzynki używanej do transportu.

Nieco później, w połowie lat 50–tych popularne stały się pudełka wykonane z falistej tektury, materiału lżejszego i tańszego, który zastąpił drewniane skrzynki. Etykiety nie były już potrzebne, ponieważ informacje dotyczące zawartości, jakości i reklamy można było nanosić bezpośrednio na pudełka.

Większość etykiet amerykańskich, niektóre kanadyjskie i hiszpańskie zostały wykonane techniką podobną do litografii, natomiast włoskie etykiety wydrukowano z kilku kolorowych matryc.

Włoskie obiekty stanowią niewielką część wystawy; są tam niewyszukane rysunki, dalekie od charakterystycznej dla grafiki początku XX wieku elegancji, ale ich ikonografia jest prosta i zrozumiała dla wszystkich.

Na wszystkich pokazanych etykietach w tle zobaczymy góry; są to najczęściej Dolomity czy Etna, a na pierwszym planie dziewczęta o bujnych kształtach i prostej urodzie. Przyciągają uwagę, prowokują w umiarkowany sposób nigdy nie przekraczając pewnych granic. Można powiedzieć nawet, że nie są zbyt eleganckie. Nie mogły przecież konkurować z kupującymi na targu warzywa czy owoce gospodyniami.

SPOGLĄDAJĄC NA ALPY. GÓRY PIEMONTU W FOTOGRAFII  1870-1940

Wystawa SEZONU WŁOSKIEGO W ZAKOPANEM
czynna: 15 maja - 31 października 2010
Muzeum Stylu Zakopiańskiego
im. St. Witkiewicza w willi Koliba
ul. Kościeliska 18, Zakopane
środa - sobota: 9.00 - 17.00, niedziela 9.00 - 15.00
www.muzeumtatrzanskie.pl

Spoglądając na Alpy, to tytuł wystawy fotografii, ale również zwyczaj każdego Piemontczyka, który gdy podnosi wzrok, jak we śnie, dostrzega na horyzoncie szczyty i doliny gór otaczających Piemont. Góry te stanowią część nazwy samego regionu i nadają mu niepowtarzalny charakter.

Wystawa jest zaproszeniem do poznania gór, ale również do refleksji nad najnowszą historią świata od lat siedemdziesiątych XIX wieku aż do czterdziestych  XX.  Góry zostały przedstawione na wybranych fotografiach o wyjątkowej wymowie, należących do zbiorów  Narodowego Muzeum Górskiego w Turynie.

Na czterdziestu odbitkach cyfrowych, wybranych spośród zbiorów Fototeki Centrum Dokumentacji Muzeum  przedstawione są opisy  wydarzeń, ciekawe  sytuacje oraz świadectwa przemian. Wystawa ma na celu ukazać czar tych miejsc w przeszłości ale też zachęcić do ich odkrywania dzisiaj.

Tradycja zbiorów fotograficznych Narodowego Muzeum Górskiego  sięga daleko w przeszłość.  Już od pierwszych lat swojego istnienia, czyli od końca XIX wieku, zajmowało się dokumentacją zbieraną przez członków klubu CAI (Włoski Klub Alpejski). Pod koniec  XIX wieku  alpiniści zdobywali główne szczyty alpejskie i równocześnie dokumentowali swoje osiągnięcia. Później przyszła kolej na góry bardziej odległe, poza kontynentem europejskim, których zdobywanie uwieczniano kamerą filmową.

Cała długa droga ewolucji fotografii od szklanych klisz, poprzez diapozytywy aż do zdjęć cyfrowych, została systematycznie zgromadzona w Fototece Centrum  Dokumentacji Muzeum. Począwszy od oryginalnych wielkoformatowych odbitek z lat pięćdziesiątych XIX wieku, a skończywszy na pracach współczesnych artystów, poprzez zbiory dokonuje się dokumentacji historii fotografii.

W GÓRY! CERAMIKA ARTYSTYCZNA 1930-1950

Wystawa SEZONU WŁOSKIEGO W ZAKOPANEM
czynna: 15 maja - 31 października 2010
Galeria Sztuki im. W. i J. Kulczyckich
Koziniec 8, Zakopane
środa - sobota: 9.00 - 16.00, niedziela: 9.00 - 15.00
www.muzeumtatrzanskie.pl

Zbiór ceramiki artystycznej o tematyce alpejskiej jest częścią kolekcji Narodowego Muzeum Górskiego w Turynie. Są w nim przedmioty rzadkie, dziś trudne do pozyskania, ale są to przedmioty stanowiące część historii naszych domów czy raczej salonów naszych babć i mam. Nie pełniły funkcji użytkowych, były raczej ich niezwykłą ozdobą. Zostały zaprojektowane przez licznych, mniej lub bardziej znanych artystów, którzy zabiegali o ich realizację. Wyprodukowane  zostały w manufakturach, które później wysyłały je na cały świat. Wystarczy wspomnieć nazwisko pochodzącego z Turynu producenta – Lenci, aby zrozumieć zjawisko, które stało się obowiązująca modą, ale było też luksusem. Jednym z częstych motywów dekoracyjnych był temat W góry z 1936 roku, od którego zaczerpnięto tytuł całej wystawy.

Motywy pojawiające się w wyrobach ceramicznych prezentują bogatą tematykę, od wyraźnie futurystycznej do szeroko rozumianej ludowej. Na szczególną uwagę zasługuje zwłaszcza motyw Małych narciarzy, który cieszył się niezwykłą popularnością. Spośród 47 eksponatów o tematyce alpejskiej 31 odnosi się do  motywów zimowych. Wśród nich 28 wyrobów ceramicznych przedstawia prawdziwych narciarzy (inni dwaj zjeżdżają na sankach), z których prawie połowa to dzieci.

Większość wyrobów ceramicznych pochodzących z lat 1929 – 1960 została wykonana przez artystów włoskich, np. Alpinista z roku 1929 oraz Niebezpieczny zakręt z 1941 firmowane są przez Tarcisio Tosina, zupełnie odmienny, wyraźnie zdradzający futurystyczne wątki będące śladem epoki, a nawet ustroju Narciarz czarno – granatowy z 1935 roku przez Romettiego, wreszcie Narciarz – dzieło Tiziano Gattiego lub Narciarz Zaccagniniego. Te ostatnie prace dzieli od naszych czasów zaledwie trzydzieści lat, ale lat bogatych w wydarzenia i epokowe zmiany.

Wszystkie przedmioty ceramiczne zaprezentowane na wystawie przygotowanej przez Aldo Audisio były reprodukowane w barwnym katalogu z serii Cahier Museomontagna i opatrzone komentarzem przez Enrico Sturaniego zajmującego się ikonografią i tradycją oraz przez Luciano Proverbio, artystę i wybitnego eksperta produkcji ceramicznej Lenci.