122. Parada 3 Maja w Chicago

W sobotę, 4 maja 2013 r. miała miejsce w Parku Granta w śródmieściu Chicago 122. Parada z okazji 222. rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja. Wielkim Marszałkiem tegorocznej Parady był po raz pierwszy w historii chicagowskich Parad lekarz, działacz polonijny i podhalański – dr n. med. Bronisław Orawiec. Parada 3 Maja w Chicago jest uważana za największą i najpiękniejszą uroczystością tego typu poza granicami Polski. Jest także jedną z największych imprez polonijnych, organizowanych przez Komitet Wykonawczy Parady, działający przez wiele ostatnich lat przy Związku Klubów Polskich. Organizowany w Chicago pochód pokazuje kim jesteśmy i jakie wartości pielęgnujemy. Pokazuje siłę i liczebność Polonii. Przekazuje doniosłe fakty związanie z historią Polski i świata.

W paradzie maszeruje zwykle 20 tysięcy uczestników, natomiast ogląda ją około 200 tysięcy osób.  Paradę transmitują środki masowego przekazu zarówno polskie, amerykańskie, jak również zagraniczne. Chicagowska Parada jest organizowana nieprzerwanie od 1892 roku.
W wywiadzie dla Super Expressu oraz Polvision, dr Bronisław Orawiec powiedział m.in.: (...) Wybór na Wielkiego Marszałka Parady jest dla mnie wielkim zaszczytem i honorem. Przyjmuję to jako dowód uznania dla mojej pracy społecznej i zawodowej.  Została doceniona działalność dla Polonii, dla Podhalan oraz dla sportu.  Muszę podkreślic, że to Związek Podhalan w Północnej Ameryce (ZPPA) zaproponował moją kandydaturę na Marszałka Parady, a Komitet Organizacyjny Parady na zebraniu w dniu 4 kwietnia 2013, w tajnym głosowaniu wybrał moją kandydaturę.  Wybór na tą prestiżową funkcje przyjmuję jako dowód uznania dla mojej działalności, ale również traktuję to jako dużą odpowiedzialnośc oraz chwalebny obowiązek. Dołożę wszelkich starań by godnie reprezentować tą funkcje i zachęcić jak największe rzesze Polonii chicagowskiej do udziału w tym tak ważnym dla naszej społeczności wydarzeniu.
Warto przypomnieć, że będzie to 122. doroczna Parada z okazji ustalenia Konstytucji 3 Maja.  Konstytucja, a właściwie Ustawa Rządowa została uchwalona w 1971 roku jako pierwsza w Europie i druga na świecie, po Konstytucji Amerykańskiej. Konstytucja m.in. wprowadziła polityczne zrównanie mieszczan i szlachty, wprowadziła trójpodział władzy, wniosła objęcie chłopów opieką prawa i administracji rządowej, zniosła słynne „liberum veto”, czyli możliwość zrywania przez posłów obrad sejmowych, a przez to niedopuszczanie do formowania ustaw.  Była według Ignacego Potockiego i Hugona Kołłątaja „ostatnią wolą i testamentem gasnącej Ojczyzny”.  To Sejm Wielki wyznaczył dzień 3 maja jako dzień, który ma służyć upamietnieniu dzieła Konstytucji. Z dumą wspominamy, że wtedy uczyniono ogromny krok naprzód ku nowoczesnemu i silnemu państwu polskiemu.  To swięto jest doskonalą okazją, by przekazywac pamieć narodową kolejnym pokoleniom. Konstytucja została przyjęta z entuzjazmem, a wzbudzone nią zainteresowanie doprowadziło do błyskawicznych tłumaczeń Konstytucji na inne języki, np. j. angielski, francuski i niemiecki (...).
Dr B.Orawiec podczas wywiadu dla ARTV podkreślił również: (...) Jako Marszałek Parady postanowiłem zrobić jeszcze coś wyjątkowego z okazji wybrania mnie na tą bardzo prestiżową funkcję. Pomyślałem, żę wspaniałą żeczą byłoby przekazanie najnowszej edycji reprintu Konstytucji 3 Maja dla organizacji w Chicago i najlepszą instytucją byłoby Muzeum Polskie w Ameryce. W tym celu poczyniłem odpowiednie kroki wysyłając listy do najwyższych urzędów państwowych w Polsce z propozycją o przekazanie właśnie najnowszej edycji reprintu Konstytucji wydanej dwa lata temu z okazji 220. rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja. Cieszę się ogromnie, ponieważ został nadesłany list od Marszałka Sejmu RP, że taki upominek zostanie przekazany do Konsulatu RP w Chicago pocztą dyplomatyczną 9 maja 2013 r. Przekazanie reprintu będzie historycznym wydarzeniem dla przyszłych pokoleń. Szczególnie dla młodzieży będzie to wspaniała lekcja oraz okazja do oglądania tego jakże ważnego dokumentu (...).
Hasło tegorocznej Parady (wybrane w tajnym glosowaniu podczas zebrania przedstawicieli polonijnych organizacji w siedzibie Związku Klubów Polskich z 14 proponowanych haseł)  brzmiało: „Młodzież wspólnym dobrem Polonii i Polski”. Marszałek Parady dr Bronisław Orawiec w zaproszeniu skierowanym do mas mediów, organizacji społecznych, urzędów państwowych, ugrupowań politycznych oraz Polonii podkreślił: „Parada 3-majowa jest świętem jedności Polaków na świecie”. Królową Parady była Klaudia Kukułka, I  Dama Dworu – Anna Cichocka, która otrymała również tytuł  Miss Obiektywu, II Dama - Magdalena Elzakowska, a Miss Publiczności - Sara Krezalek.
Paradę rozpoczęto oddaniem czci  flagom oraz hymnom polskiemu i amerykańskiemu. Uroczyste wciągnięcie polskiej i amerykańskiej flagi na maszt odbyło się na Daley Plaza, w centrum miasta. Dokonali tego przedstawiciele Związku Klubów Polskich z prezesem Tadeuszem Czajkowskim na czele, żołnierze Gwardii Narodowej Illinois oraz Marszałek Parady dr Bronisław Orawiec. W uroczystości uczestniczyli m.in.: Królowa Parady wraz z Damami Dworu, kapitan AK Bogdan Horoszowski oraz prezes ZPPA Andrzej Gędłek. 
Złożenie wieńców pod pomnikiem bohatera dwóch narodów: polskiego i amerykańskiego gen. Tadeusza Kościuszki przy Planetarium Adrela na skwerze przy Shedd Aquarium w Chicago zorganizował Związek Narodowy Polski (ZNP). Wieniec w imieniu władz Rzeczypospolitej Polskiej złożyła Konsul Generalny RP w Chicago Paulina Kapuścińska. ZNP reprezentował prezes Franciszek Spula, który również złozył wieniec. W imieniu ZPPA, prezes Andrzej Gędłek złożył kosz biało-czerwonych kwiatów. Wartę honorową przy pomniku zaciągnęły weterańskie, organizacyjne i szkolne poczty sztandarowe. Byli obecni uczniowe polskiej szkoły im. Tadeusza Kościuszki, członkowie Plutonu Reprezentacyjnego Stowarzyszenia Przyjaciół Ułanów im. Tadeusza Kościuszki oraz Chór im. Fryderyka Chopina, który odśpiewał hymny. Głos zabrali reprezentaci organizacji polonijnych oraz urzędów państwowych i stanowych.
Chicago Society of the Polish National Alliance pod przewodnicwem Romualda Matuszczaka zorganizowało doroczne śniadanie bezpośrednio przed Paradą, które odbyło się w hotelu Hilton and Towrs, w centrum miasta. W uroczystym śniadaniu uczestniczyło ponad dwustu dostojnych gości, w tym przedstawiciele licznych organizacji polonijnych oraz władz państwowych i stanowych. Okolicznościowe przemówienia wygłosiło wielu polityków i dyplomatów. Mówiąc w języku angielskim i polskim o  polonijnej tradycji organizowania uroczystości święta Konstytucji 3 Maja w Wietrznym Mieście, Marszałek Parady dr Bronisław Orawiec zaprezentował najnowszy reprint historycznej „Ustawy Rządowej” z roku 1791, wydanej przez Wydawnictwo Sejmowe RP.
Po uroczystym śniadaniu, wszyscy udali się do Parku Granta, gdzie wyruszyła Parada wzdłuż ulic Columbus Drive, Balbo do Monroe Avenue. Chicagowska Parada z okazji ustanowienia Konstytucji 3 Maja jest piękną manifestacją polskości, pokazującą liczebność i siłę Polonii. Przemarsz otwierali goście honorowi z Wielkim Marszałkiem Parady – dr. Bronisławem Orawcem na czele, który w pięknym stroju podhalańskim dumnie niósł reprint Konstytucji 3 Maja. Harcerze nieśli hasło pochodu: „Młodzież wspólnym dobrem Polonii i Polski”. Przed nimi maszerowali żołnierze z National Quard, a nastepnie orkiestra Gwardii Narodowej. W pierwszych szeregach szli przedstawiciele organizacji polonijnych, władz państwowych RP, urzędów federalnych, stanowych i miejskich z kongresmanami, senatorami, m.in. Michaelem Quigley i Konsul Generalną RP Pauliną Kapuścińską na czele. Wśród maszerujących nie zabrakło skarbnika stanowego Dana  Rutherforda, stanowej rewident Judy Baar Topinka, przewodniczącej Rady Cook County Toni Preckwinkle, Dorothy Brown z sądu okręgowego. Z biura burmistrza miasta Chicago Rahma Emanuela była obecna Mona Noriega – Commissioner of the  Department of Human Relation.
Za gośćmi honorowymi jechała w karecie zaprzegniętej w białe konie Królowa Parady Klaudia Kukułka, a za nią w powozie z czarnymi końmi - Damy Dworu: Anna Cichocka i Magdalena Elzakowska.  W barwnym biało-czerwonym pochodzie uczestniczyło 97. organizacji, stowarzyszeń, polskich szkół, biznesów i firm. Wiele jednostek marszowych miały pięknie udekorowane platformy, wiele organizacji  jechało na rydwanach, a inne maszerowały na piechotę. Jak corocznie imponująco prezentowali się Podhalanie, Ślązacy i harcerze, a także inne rydwany organizacji polonijnych i biznesów. Uczniowie z polskich szkół sobotnich zdominowali trzeciomajową manifestację. Barwy narodowe widać było na transparentach, koszulach, bluzkach, czapkach, a nawet na twarzach uczestników Parady. Tanecznymi umiejętnościami popisywały się liczne polonijne zespoły pieśni i tańca. Publiczność zebrana na trasie przemarszu rzęsistymi oklaskami dziękowała zespołom, m.in.: „Wici”, „Polonia”, „Lajkonik”, „Wesoły Lud”, „Siumni”, „Ślebodni w USA”, „Szkółka przy ZG ZPPA”, „Gronik” i „Chochłów”.
W Paradzie wzięli udział m.in. Zarząd Główny ZPPA z prezesem Andrzejem Gędłkiem, Królową ZPPA Anetą Rzepką, Zbójnikiem Roku Janem Zielińskim oraz wieloma zespołami pieśni i tańca działającymi przy ZPPA. Byli obecni prezesi oraz przedstawiciele wielu kół ZPPA, jak: Klub Narciarski „Tatry” z prezesem Piotrem Chowańcem oraz ratownicy górscy zrzeszeni w Klupie „TOPR” z prezesem Przemysławem Szeremetą.
W tegorocznej Paradzie nie zabrakło przedstawicieli Związku Lekarzy Polskich (ZLP) w Chicago, którego honorowym prezesem jest Marszałek Parady – dr. Bronisław Orawiec. Na rydwanie byli obecni delegaci ZLP z prezesem dr. Józefem Mazurkiem, skarbnikiem dr. Kornelią Król oraz byłą wiceprezes dr. Haliną Anioł na czele. Na Paradzie był także niezastąpiony fotograf związkowy dr Wojciech Łysiński. Prof. Marek Rudnicki maszerował z założoną przez siebie grupą „Bursztynowa Koalicja”.
W wozach bojowych z okresu II wojny światowej pojawili się przedstawiciele polonijnego Towarzystwa Historycznego Polskiej Armii oraz Stowarzyszenia 12. Pułku Ułanów Podolskich. Byli obecni Kosynierzy spod Racławic, członkowie Plutonu Reprezentacyjnego Stowarzyszenia Przyjaciół Ułanów im. Tadeusza Kościuszki. Były stare samochody, w tym warszawa w wersji garbusa. Mocnym i „głośnym” akcentem Parady był przejazd kolumn motocyklistów z polonijnych klubów „Sokół” i „Legacy”, a także przejazd policji chicagowskiej.
Z trybuny honorowej pozdrawiali paradujących Marszałek Parady dr Bronisław Orawiec wraz z Konsul Generalną RP w Chicago Pauliną Kapuścińską, prezesem ZNP i KPA Franciszkiem Spulą oraz prezesem Klubów Polskich Tadeuszem Czajkowskim.
Po Paradzie Związek Podhalan w PA zorganizował spotkanie z poczęstunkiem dla uczestników pochodu w ogrodzie Domu Podhalan. Dziękujemy osobom, które przygotowały smacznego grilla: Marii Madetko, Wacławowi Piłatowi, Teresie Skupień, Annie Bobak i Józefowi Tkaczowi. Sponsorami poczęstunku byli: Marszałek Parady dr Bronisław Orawiec oraz wiceprezes ZPPA ds. kultury Józef Cikowski.
Należy zaznaczyć, że z okazji święta narodowego 3 Maja, Konsulat RP w Chicago zorganizował w dniu 2 maja 2013 r. obchody w siedzibie polskiej placówki dyplomatycznej z recitalem znanej polskiej piosenkarki Grażyny Auguścik. W obchodach wzięli udział m.in.: gubernator stanu Illinois Pat Quinn, ks. biskup Andrzej Wypych, prezes KPA Franciszek Spula, prezesi i przedstawiciele organizacji polonijnych, oficerowie Gwardii Narodowej stanu Illinois, harcerze i weterani, a także reprezentanci polonijnych oraz amerykańskich środowisk kulturalnych, społecznych i biznesowych.
Z okazji święta 3 Maja zorganizowano także festiwal 3 majówka, ktory odbył się w sobotę i niedzielę, 4 i 5 maja w Copernicus Center. Były atrakcje dla wszystkich pokoleń. Na trzech scenach wystąpilo wiele wspaniałych wykonawców i zespołów. Można było usłyszeć: Mucca Pazza, trio July, grupę Nu Bambu, Abba Salut, muzykę podhalańską oraz zespoły grające polki. W finale wieczoru zagrała legenda polskiej  muzyki grupa Perfect. W niedzielę, 5 maja można było m.in. podziwiać Polonię Ensemble w widowisku multimedialnym na temat Kazimierza Pułaskiego. Paderewski Symphony Ochestra z Akademią Muzyki zaprezentowała przedstawienie powiązane z akcją „Cała Polska czyta dzieciom”.
Trzeciomajowe uroczystości w Chicago zakończyła w niedzielę, 5 maja 2013 r. msza św., odprawiona w intencji Ojczyzny w kościele pod wezwaniem Świętej Trójcy, którą celebrował Dyrektor Misji ks. Andrzej Maślejak. Msza św. została zorganizowana przez Związek Narodowy Polski i zgromadziła przedstawicieli wielu organizacji polonijnych, harcerzy i weteranów. We mszy św. uczestniczyli m.in.: prezes ZNP i KPA Franciszek Spula,  przewodniczący Komitetu Wykonawczego Parady, prezes Klubów Polskich Tadeusz Czajkowski, prezes ZPPA Andrzej Gędłek, skarbnik ZNP Marian Grabowski, Sekretarz Generalny ZPPA Helena Studencka, wicemarszałek Parady Julina Walas, były obecne liczne poczty sztandarowe, a także członkowie Plutonu Reprezentacyjnego Stowarzyszenia Przyjaciół Ułanów im. Tadeusza Kościuszki. Po mszy św. odbyło się spotkanie w sali parafialnej przy kościele Świętej Trójcy z tradycyjnymi pączkami i kawą.
Warto podkreślić, że na zaproszenie wysłanego przez marszałka dr. Bronisława Orawca do najwyższych władz Rzeczypospolitej Polskiej, nadeszły odpowiedzi od: Prezydenta RP Bronisława Komorowskiego, Marszałka Senatu RP Bogdana Borusewicza oraz Marszałka Sejmu RP Ewy Kopacz.
Wielki Marszałek Parady dr Bronisław Orawiec wystosował następującej treści podziękowanie do organizatorów oraz uczestników Parady: Szanowni Państwo, Mam ogromny zaszczyt podziękować Szanownym Państwu za udział w tegorocznej Paradzie Trzeciomajowej, która miała miejsce w Parku Granta w śródmieściu Chicago w sobotę 4 maja. Biorąc udział w pochodzie jeszcze raz pokazaliśmy siłę i liczebność Polonii, ogromne znaczenie naszej nauki, kultury, sztuki i tradycji. Wartości te cenimy, pielęgnujemy i z ogromną troską przekazujemy młodym pokoleniom, czego wyrazem było też hasło tegorocznej Parady: „Młodzież wspólnym dobrem Polonii i Polski” oraz myśl: „Parada 3-majowa świętem jedności Polaków na świecie”. Wyjątkowym akcentem Parady, co znalazło oddźwięk w przeprowadzanych ze mną wywiadach, było prezentowanie reprintu Konstytucji 3 maja, który ma historyczne znaczenie dla Polonii, Polski i świata. Reprint Konstytucji zostanie przekazany Muzeum Polskiemu w Chicago i zgodnie życzeniem Pani Marszałek Sejmu RP Ewy Kopacz „jej karty niezmiennie będą przywoływać i wzmacniać ducha polskiej demokracji”. Warto podkreślić, że uchwalona w 1791 roku Konstytucja 3 maja była pierwszą w Europie, a drugą – po konstytucji amerykańskiej – na świecie. Konstytucja była dziełem mądrości Sejmu Wielkiego i całego wspierającego jej twórców narodu. Jest uznana za najwybitniejsze i najbardziej dalekowzroczne dokonanie w historii polskiego parlamentaryzmu. Z dumą wspominamy, że wtedy uczyniliśmy ogromny krok naprzód ku nowoczesnemu i silnemu państwu polskiemu. Każda rocznica uchwalenia Konstytucji jest doskonałą okazją, by przekazywać pamięć narodową kolejnym pokoleniom.
Jeszcze raz serdecznie i gorąco dziękuję za udział w bardzo udanej Paradzie 3 Maja 2013.